background image
I. DABETES
MELLTUS
A. Diabetes mellitus
(DM) insülinin relatif veya tamamen yokluuyla karak-
terize kronik sistemik bir hastaliktir. DM perioperatif süreçte en sik kai-
lailan endokrinopatidir.
B. DM'un fi zyolojisi.
nsülin pankreastaki beta hücrelerce sentezlenir.Glukoz,
-adrenerjik agonistler, arjinin, ve astilkolin insülin sekresyonunu stimüle
eder; -adrenerjik agonistler ve somatostatin insülin sekresyonunu inhibe
eder.nsülin glukoz ve potasyumun hücre memranindan geçiinikolayla-
tirir, glikojen sentezini artirir ve lipolisi inhibe eder. Periferik dokular stres
zamaninda (örn., cerrahi, enfeksiyon, ve kardiyopulmoner bypass) insüli-
nin etkilerine kari dirençlidir. Açlik sürecinde, katabolizmanin önlenmesi
ve ketoasidos esnasinda düük miktarda insülin üretimni devam eder.
C. DM'nin çeitleri
1. Tip 1 DM
beta hücrelerinin otoimmün yikimindan kaynaklanan mutlak
insülin eksikliidir. Hastalar genelde zayif, genç yata tani konulmu,
düük miktar insüline duyarli ve ketoasidoza yatkin. Yönetim insülin
ile birliktedir.
2. Tip 2 DM
tehisinin %90'i yetikin diyabetiklerdir. Hastalarda insüli-
ne periferik direnç vardir ve euglisemiyi salamak için yüksek insü-
lin miktarina ihtiyac vardir. Bu hastalar genelde yali, obes, ketosise
dirençli, hiperosmolar komplikasyona yatkindir. Balangiçta tedavi-
de sadece diyet ve egsersiz vardir. Oral hipoglisemik ajanlar, insülin
setezleticiler ve/veya ihtiyaç halinde insülin eklenir. Tip 2 diyabette
siklikla metabolik sendrom obesite, hiperlipidemi, hipertansiyon ve
insülin rezistansinin kombinasyonu vardir.
3. Gestasyonel DM.
Gebelikler %2-%5 arasinda gestasyonel DM ile komp-
like olabilir. Gestasyonel DM'li gebelerin %50'sinden fazlasinda hayat-
larinin ilerleyen dönemlerinde tip 2 DM geliir.
4. Sekonder DM
insülinin dier mutlak veya relatif eksikliine yol açacak
nedenlere bali oluur.sistik fibrozis, pankreatit, hemokromatozis,
kanser ve pankreas cerrahisine bali pankreatik yikim ile birlikte in-
sülinin az salinimi görülür. Glukoz intoleransi glukogonoma, feokro-
mositoma, tritoksikoz, akromegali veya glukokortikoid tüketimi ne-
deniyle olabilir.
D. DM için Ayaktan Tedavi
1. Oral hipoglisemik ajanlar (Tablo 6.1)
a. Sulfonilüreler
pankreatik insülin salinimini artirir.
Glyburide,
uy-
gulandiktan 50 saat sonrasina kadar hipoglisemiyi indükleyebilen
halen kullanilan en uzun etkili sülfonilüre ajanlaridir. Klorpropa-
mid hiponatremi ve disulfram benzeri etkiye neden olabilir.sülfo-
nilüreler tiazid diüretiklerin, barbitüradlarin ve antikoagülanlarin
etkisini albümine balanarak artirirlar.
b. Meglitinidler ve D-fenilalenin deriveleri
bir nonsulfonylüre reseptör yo-
lai üzerinden hareket ederek pankreastan insülin salinimini artirir.
69
6
Endokrin Hastalii ile lgili
Özel Hususlar
Anne M. Drewry, Robert A. Peterfreund ve
Stephanie L. Lee
Çeviri: Dr. Murat Çimencan