I. NTRAVENÖZ ANESTEZKLERNN FARMAKOLOJS
ntravenöz (iv) anestezikler genel anestezi indüksiyonu ve idamesinde ve
sedasyon amaciyla siklikla kullanilmaktadirlar. Etkilerinin hizli balamasi
ve ortadan kalkmasi beyin içine ve diina fiziksel geçilerine balidir. Bolus
iv enjeksiyonu takiben, propofol, tiyopental ve etomidat gibi yada çözünen
ilaçlar hizla daha fazla perfüzyonu olan
damardan zengin
dokulara (örn. beyin,
kalp, karacier ve böbrekler) dailirlar, bu da etkinin çok hizli bir ekilde
balamasina neden olur. laç daha az perfüze olan dokular (örn. kas ve ya)
tarafindan alindikça plazma konsantrasyonu azalir ve hizla beyni terk eder.
Beyin dokusundan
redistribüsyonun
olmasi
ilaç
etkilerinin sonlanmasindan
sorumludur ancak yine de hepatik
metabolizma
veya renal
eliminasyon
ile aktif
ilacin
klirensi
gerekmektedir.
Eliminasyon yari ömrü
, klirensin eliminasyon fa-
zinda bir ilacin plazma konsantrasyonunun %50 azalmasi için gerekli zaman
olarak tanimlanir.
Context-sensitive yari ömür (CSHT)
ise belli bir süre boyunca
kararli halde
infüzyon sonrasi ilacin santral kompartmandaki konsantrasyo-
nunda %50 azalma için gerekli zaman olarak tanimlanir (süre `
context
'tir).
A. Propofol
(2,6-diisopropylphenol) genel anestezi indüksiyonu ile idame-
sinde ve uyanik sedasyonda kullanilir. Yumurta lesitini, gliserol ve soya
fasülyesi yai içeren %1'lik izotonik su içinde ya emülsiyonu eklinde
hazirlanir. Bakteri üremesi üretici firmaya göre deimekle birlikte eti-
lenediaminetetraasetik asit (EDTA), dietilenetriamin pentaasetik asit
(DTPA), sülfit veya benzil alkol ile önlenir.
1. Etki mekanizmasi.
Santral sinir sisteminde (SSS) -aminobütirik asit tip
A (GABA
A
) reseptörlerinin fonksiyonunu artirarak inhibitör nörot-
ransmisyonuna olanak tanir. Glisin reseptörleri, N-metil-D-aspartat
(NMDA) reseptörleri, kannabinoid reseptörleri ve voltaj kapili iyon
kanallarinin modülasyonu da propofolün etkisine katkida bulunabilir.
2. Farmakokinetik
a.
Hepatik ve ekstrahepatik metabolizma ile inaktive olan metabolit-
ler böbreklerden atilir.
b.
CSHT kisadir (2 saat infüzyon sonrasi 15 dakika), bu da propofol
infüzyonunun anestezi idamesi için uygun olmasini salar.
3. Farmakodinamik
a. SSS
(1)
ndüksiyon dozlari ile hizla bilinç kaybi oluur (30-45 saniye),
bunun ardindan redistribüsyona bali olarak hizla etkisi son-
lanir. Uyanma hizlidir ve siklikla ruh halinde yükselme olur.
Düük dozlari sedasyon ve amnezi oluturur.
(2)
Hipnotik konsantrasyonlarda zayif analjezik etkisi vardir.
(3)
Ortalama arter basincinda (OAB) oluturduu belirgin düü
nedeniyle serebral perfüzyon basincini (SPB) ve intrakraniyal
150
11
ntravenöz ve nhalasyon
Anestezikleri
Claudia Benkwitz ve Ken Solt
Çeviri: Elvan Öçmen