background image
602
Kisim III Perioperatif Hususlar
b.
NSAD'lerin
toksisitesi
esas olarak gastrointestinal (GI), renal ve he-
matolojik sistemleri etkiler. Klinik olarak önemli toksisitelerin çou
GI sistem, renal sistem ve hematolojik ve hepatik sistemleri içerir.
(1) GI.
Dispepsi en sik görülen yan etki olup nonselektif NSAD'ler
verildikten sonra bir haft a içinde kullananlarin %20-25'inde
asemptomatik ülserlere neden olur. Perfore ülserler dahil
komplike ülserler, üst GI kanamalar ve obstrüksiyon uzun
süreli NSAD'leri kullananlarin büyük çounluunda ortaya
çikabilir. NSAD'lere bali GI toksisite riskini arttiran risk fak-
törleri Tablo 38.2'de gösterilmitir.
(2) Renal bozukluk
NSAD'leri alan bazi hastalarda prostaglandin
sentazi inhibisyonuna bali renal perfüzyondaki azalma nede-
niyle ortaya çikabilir. ntravasküler volümleri azalmi hastalar-
da (örn. Konjestif kalp yetmezlii, akut kan kaybi ve hepatik
siroz) renal perfüzyon prostaglandinlerin vazodilatatör etki-
leri yoluyla sürdürülür. Renal toksisite akut interstisiyel nefrit
veya nefrotik sendromla kendini gösterir. Akut renal yetmezlik
NSAD'leri kullanan hastalarin %5'inde ortaya çikarken renal
katilim ilacin kesilmesiyle tipik olarak düzelir fakat nadiren son
dönem renal hastalia kadar ilerleyebilir. NSAD'lere bali re-
nal toksisiteyi artiran faktörler Tablo 38.3'de gösterilmitir.
(3) Hematolojik toksisite
NSAD'lere bali normal platelet fonksiyon
bozukluu ile kendini gösterir. Platelet aktivasyonu NSAD'le-
rin siklooksijenaz üzerindeki inhibitör etkisine ve prostaglandi-
nin tromboksan A2 (bir platelet aktivatörü)'ye dönüümündeki
sekonder azalmaya bali olarak bloke olur. Aspirin irreversibl
olarak siklooksijenazi asetile eder ve böylece aspirin kullanimi-
na bali platelet inhibisyonu yeni plateletler oluana kadar 7-10
gün sürer. Non aspirin NSAD'ler ilacin çou elimine olduun-
da iyileen platelet inhibisyonunu reversibl olarak indükler.
(4) Hepatik toksisite
NSAD kullanimina bali ortaya çikabilir. Has-
talarin %1-3'ünde hepatik enzim seviyelerinde minör yüksek-
likler ortaya çikabilir. Mekanizma, hem asetaminofen ve hem
de aspirinin doza bali toksisitesi ile immünolojik veya me-
tabolik kaynakli direkt hepatosellüler hasar eklindedir. Uzun
dönemli NSAD tedavi alanlarda karacier fonksiyonu perio-
dik olarak deerlendirilmelidir.
c. Klinik kullanim.
NSAD'ler en yaygin olarak romatizmal ve deje-
neratif artritlere bali ari ve enfl amasyonun tedavisinde kullani-
lirlar. Akut arinin kontrolünde de opioidlere faydali bir adjuvan
olarak hizmet ederler. Bir NSAD'nin eklenmesi genellikle opioid
ihtiyacini ve ilgili yan etkileri azaltir. Oral kullanim için pek çok
ajan mevcuttur ve birçou reçete edilmeden alinabilir. Böylece, en
sik kullanilan ilk basamak analjezikler arasindadirlar.
38,1
TA B L O
COX nhibisyonu ve Seçiciliine Göre Sik Kullanilan NSAD'lerin
Sinifl amasi
Aspirin
COX-1 ve COX-2'nin ikisinin birden irreversibl inhibisyonu
bubrofen, naproksen
COX-1 ve COX-2'nin ikisinin birden reversibl, yarimali
inhibisyonu
ndometazin
COX-1 ve COX-2'nin ikisinin birden daha yava, zamana
bali fakat reversibl inhibisyonu
Selekoksib
COX-2'nin yava, zamana bali ve yüksek selektif
inhibisyonu