klinik anestezi uygulamaları Page 34

Bölüm 5 Karacier Hastalii ile lgili Özel Hususlar

fonksiyon bozukluu ve genetik geçili enzim defektinin varliin-
da, düük plazma seviyeleri iddetli klinik etkilere yol açabilir.

Vasküler endotelde üretilen faktör VIII haricindeki tüm protein
içeren pihtilama faktörleri karacierde üretilir. Faktör II (prot-
rombin), VII, IX ve X'un yani sira protein C, S ve Z nin sentez-
leri K vitamini baimlidir; K vitamini eksikliinde veya karacier
fonksiyon bozukluklari pihtilama bozukluuna ve airi kanamaya
yol açabilir. Faktör VII en kisa yari ömre sahiptir (4-6 saat) bu ne-
denle Protein C (9 saat) ile neredeyse ayni oranda azalir. Faktör
VII aktivitesindeki bu erken düü dier yolaklari henüz etkile-
memiken PT'yi uzatir, çünkü faktör VII protrombin zamani (PT)
ile deerlendirilen ekstrinsik yolakta yer alir. Faktör II, IX ve X'un
yari ömürleri sirasiyla 60, 24 ve 36 saattir. Sonuç olarak bunlarin
aktivitelerinin minimum seviyeye gelmesi ve NR ile korele antit-
rombotik etkilerinin meydana gelmesi 4 ila 6 gün sürer.

2. Karbonhidratlar.

Karacier, plazma glukoz seviyelerinin (

glikojen sente-

zi ve glukoneogenez

) hemostatik regulasyonuna aktif olarak dahildir.

Normal bir karacier 12-24 saatlik bir açlik süresince glukoz sala-
yacak yeterli glikojen deposu vardir. Bu süreden sonra glukoz amino
asiden, gliserol ve laktattan glikoneogenez yoluyla elde edilir.

3. Lipidler.

Kolesterol ve fosfolipidlerin yani sira lipoproteinlerin kütlesi-

nin çou karacierde oluur

4. Hem ve safra

Karacier fetüsün primer eritropoetik organidir ve yaklaik olarak

ilk yain ilk iki ayina kadar hematopoezin major yeridir. Salikli ye-
tikinlerde karacier hem üretiminin %20'sinden sorumludur. Hem
sentezindeki anormallikler porfiri ile sonuçlanir (Bkz. Bölüm 6).

Karacier günde yaklaik 800 ml safra oluturur. Safra tuzlari, li-

pidlerin salgilanmasinda, emiliminde ve tainmasindan sorumlu
olan deterjanlardir. Ayrica safra metabolik atik ürünlerini ve ilaç
metabolitlerini karacierden barsaa tair. Bir emülgatör olarak,
safra ince barsakta ya emilimini kolaylatirir. Safranin üretimin-
de ya da saliniminda meydana gelen bozukluklarda sarilik, ya ve
yada çözünen vitaminlerin (A, D, E ve K) emiliminde yetersizlie
yol açar ve steatore, vitamin eksiklii ve koagülopati ile sonuçlanir.

B. Degradasyon

1. Proteinler.

Karacier, amino asidlerin bozularak amonyak eliminasyo-

nu için üre oluumuna giden ilemlerin olduu, protein degradasyo-
nunun en fazla gerçekletii yerdir. Karacier hastalii olan hastalar
üre oluturmakta yetersiz olup, plazma amino asit seviyeleri hizlica
yükselerek hepatik ensefalopati ile sonuçlanabilir.

2. Steroid hormonlar.

Kolesterol balica karacierde yikilir ve yikim ürünle-

ri safra tuzlarinin, hormonlarin ve hücre membranlarinin üretiminde
substrat olarak hizmet eder. Karacier ayrica steroid hormonlarinin en
fazla degrade edildii yerdir ve

karacier yetmezlii steroid artii ile sonuç-

lanir.

Serum aldosteron ve kortizol yükseklikleri artmi sodyum ve su

rezorpsiyonu ile ve idrarda potasyum kaybi ile sonuçlanir, ödem, asit ve
elektrolit anormalliklerinin karacier hastaliklarinda siklikla görülme-
sine katkida bulunur. Azalmi östrojen metabolizmasi ve androjenlerin
dönümesindeki azalma spider anjiom, jinekomasti, palmar eritem ve
testiküler atrofiyi de içeren dier klinik stigmalara yol açar.