background image
Nöromusküler blok yapan ilaçlarin (NMBDs)
temel farmakolojik etkisi,
nöromusküler
bilekede (NMJ)
nikotinik asetilkolin reseptörü (AChR)
ile etkileerek sinaptik uyari
iletimini kesmektir.
I. NÖROMUSKÜLER
BLEKE
A.
NMJ (ekil 12.1) periferik sinir sisteminde yer alan kimyasal bir sinapstir.
NMJ; asetilkolinin depolandii sinaptik kesecikler olarak bilinen özel or-
ganellerin bulunduu presinaptik terminal ve AChRs'nün fazla miktarda
bulunduu (sinapsta 10,000/m
2
) post-sinaptik kas hücresinden
(motor
son plak)
oluur.
B. Sinirdeki aksiyon potansiyeline yanit olarak, sinaptik veziküllere çok
yakin bölgelerde younlami olan
voltaj baimli N-tipi kalsiyum kanallari
açilir ve intraselüler konsantrasyonu yaklaik 100 M'a ulaacak ekilde
kalsiyumun sinir terminaline hizla akiina neden olur. Yaklaik 0,5 mi-
lisaniye süren bu geçici kalsiyum dalgalari, sinaptik veziküllerin plazma
membranina füzyonunu ve depolanan ACh salinimini indükler. Ach
daha sonra, iki molekül ACh'in tek bir AChR'e balandii sinaptik aralik
boyunca yayilir.
C. Bilekedeki AChRs;
Ach ve NMB ilaçlarin balandii iki subuniti ile bera-
ber toplam be alt birimden oluan glikoproteinlerdir. ki ACh molekülü
reseptöre balandiinda, AChRs konformasyonel deiiklie urayarak
(aktivasyon) kas hücresi içine sodyum ve kalsiyum giriine, bu da memb-
ran depolarizasyonu ve kontraksiyona yol açar. Membran depolarize
olurken, sodyum ve kalsiyum girii durur ve potasyum diari çikmaya
balar. Bu durum repolarizasyon sürecini balatir. Bu noktada, AChRs
inaktive olur. Salinan ACh miktari ve postsinaptik AChR sayisi, kont-
raksiyonu indüklemek için gerekli olandan çok daha fazladir. Bu durum,
nöromusküler iletim için "güvenlik faktörü" olarak adlandirilir ve bazi
patolojik durumlar açisindan çok önemli bir rol oynar.
D.
Ach; depolarizasyonu tetikledikten sonra sinaptik aralia yayilir ve bu-
rada
asetilkolinesteraz (AChE)
ile hizla kolin ve asetata hidrolize olur (15
milisaniye içinde). Daha sonra kolin, motor sinir uçlarinda yeni Ach sen-
tezlemek üzere geri dönüüme urar.
II. NÖROMUSKÜLER BLEKENN FARMAKOLOJS
A. Kolinerjik reseptörler
sirasiyla,
nikotin
ve
muskarin
alkaloidlerine verdikle-
ri yanita göre nikotinik ve muskarinik olarak sinifl andirilirlar. Nikoti-
nik kolinerjik reseptörler yerleimlerine göre iki sinifa ayrilir; musküler
(NMJ'de bulunur) ve nöronal (parasempatik sinirlerin hedef organ bölge-
lerinde ve santral sinir sisteminde otonom gangliyonlarda bulunur). Koli-
nerjik reseptörler birbirinden farkli altbirimlere sahiptir ve çok sayida ilaç
bu altbirimlere farkli afinitelerle balanir ve farkli etkileri vardir. Sadece
ACh ve Ach yikimini azaltan ilaçlar (AChE inhibitörleri), tüm reseptörler
üzerinde agonist etki gösterirler.
165
12
Nöromusküler Blok
Oleg V. Evgenov ve Peter F. Dunn
Çeviri: Volkan Hanci, Nilay Bozta