Bölüm 4 Böbrek Hastalii ile lgili Özel Hususlar
41
3. Hipovolemi
vazokonstriktör ve tuz tutucu nörohormonal sistemler ta-
rafindan düzenlenir, bunlar aaida belirtilmektedir:
a. Renin-anjiotensin-aldosteron sistemi
(1)
Böbrek jukstaglomerüler aparati; renal hipoperfüzyon, distal
nefrona azalmi sodyum klorid ulamasi ve artmi sempatik
aktiviteye cevap olarak renin salgilar. Renin, anjiotensinojeni
parçalayarak anjiyotensin I'i oluturur. Bu daha sonra akcier
ve dier dokularda anjiyotensin konverting enzim (ACE)
tarafindan anjiyotensin II'ye dönütürülür.
(2) Anjiyotensin II
arterioler vazokonstriksiyon yapar ve aldosteron
salinimini stimule eder.
(3) Aldosteron,
anjiyotensin II, artmi potasyum düzeyi, azalmi
sodyum içerii ve adrenokortikotropik hormona cevap olarak
adrenal korteksten salinan bir mineralokortikoidtir. Aldos-
teron distal tübüller üzerinde etki göstererek potasyum ve
protonlarin deiimiyle sodyum geri emilimini arttirir.
(4) Diüretikler,
böbrek medüller konsantrasyon gradientini iptal
ederek, böbrein idrar konsantrasyon yeteneini bozar. Hücre
polaritesinin kaybi nedeniyle Henle'nin meduller kalin çikan
kolundaki Na+/K+-ATPaz pompasinin bozulmasina bali
idrar konsantrasyon yetenei bozulur ve akut tubüler nekroz
(ATN) erkenden ortaya çikar.
b. Arjinin vazopressin
(AVP) (antidiüretik hormon [ADH] olarak da
adlandirilir); artan ozmolalite, azalmi ekstrasellüler volüm, po-
zitif basinçli ventilasyon, cerrahi stimulus ve ariya cevap olarak
posterior pitüiter bezden salgilanir. AVP, toplama kanallarinin
suya geçirgenliini, su kanali "Aquaporinlerin" (hücrede su girii
için bulunan porlar) arasindan girerek arttirir. Böylece, ADH suyu
tutar ve idrari konsantre hale getirir.
4. Hipervolemi
a. Atrial natriüretik peptid,
bir nöropeptit olup, sodyum emiliminin
azalmasina neden olan sempatik aktivite ve Anjiotensin II'deki
azalma ile birlikte tuz atilimini salayan etkili bir uyarandir. Bu sa-
yede dilüe idrar (300 mOsm/kg) ve bol idrar sodyumu (80 mEq/L)
üretilir. Loop diüretikler ayni tabloyu hipovolemi karisinda da
gösterebilirler.
b. Kininler,
kallikreinler vasitasiyla kininojenlerden dönütürülürler.
Tuz alimi, renin salinimi ve hormon seviyeleri ile düzenlenirler.
Renal vazodilatasyon ve natriürezise neden olurlar.
5. Ozmotik denge
a. Medüller interstisyum,
Henle kolunun ters akimli çoaltici etkisiyle
hipertonik tutulur.
b. Hesaplanan
osmolalite
(mOsm/kg) = 2[Na+] + ([kan üre azotu] (mg/
dl)/2,8 + ([glukoz] (mg/dL)/18). Normal osmolalite = 290 mOsm/kg.
c. Osmolal
gap
= Osm (ölçülen) Osm (hesaplanan) normalde 10'dan
küçüktür. Artmi bir osmolal gap, ölçümü yapilamayan ancak oz-
motik olarak aktif maddeler (örn; etanol, mannitol, metanol ve
sorbitol) kanda bulunduunda görülür.
6. Günlük erikin su alimi
yaklaik 2.600 mL: 1.400 mL sivilar, 800 mL kati
gidalar ve 400 mL metabolizmasindan. Solut yükü atabilmek için mi-
nimum su alimi 600 mL/gündür.