7
2
Ortopedik mplantlar veya Artrodezler
:
Artroplastiler v
e
Artrodezler
ARTROPLASTLERE GR
Giri: Artroplasti Terminolojisi
Artroplastiler deiik malzemelerle deiik bölgelere
uygulansa da, birbirleriyle ortak birçok nokta vardir. Her
eklemin deerlendirilmesi gereken kendine has bir nite-
lii olsa da, hangi eklemin deerlendirildiine bakilmak-
sizin her eklem, benzer görüntüleme özelliklerine sahip
ortak bir grup komplikasyonlar için risk altindadirlar.
Komplikasyonlar için gelien standart bir tarama paterni
iyi hasta bakimi ile sonuçlanmalidir.
mplantlar için deiik üretici isimlerine ayak uydur-
mak oldukça zordur. Genelde en uygunu, eklem isimle-
rine göre (örnein; total kalça artroplastisi [TKA] veya
total diz artroplastisi [TDA]) veya siklikla kullanilan ta-
nimlayici isimlerine göre (örnein; ters omuz artroplas-
tisi veya küçük eklem implantlari için silastik artroplas-
ti) isimlendirmektir.
Bazi komponentler sement tarafindan salamlatiril-
diinda, artroplastiler `'sementli artroplasti'' olarak isim-
lendirilebilirler. Dierleri düzensiz bir yüzey içerisine
kemik büyümesi ile salamlairlar. Bu tip yüzeyler her
zaman radyografilerde görünmezler. Tomurcuklu bir
arayüz (yüzeye kaplanmi ince mikrosferler) görünür-
ken, kazinmi yüzeyler görünmezler. Bu nedenle, bun-
lar için kabul edilebilir terminoloji `'sementsiz artrop-
lasti'' veya bir komponenti sementli dier komponent
sementsiz ise `'hibrid artroplasti'' olmalidir.
Büyük eklemler için komponentler genelde metaldir
ancak parçalari polietilen (Asetabuler kap, patellar dü-
me, glenoid, bazen tibyal tepsi) olabilmektedir. Metal
üzerine metal TKA'lari göreceli olarak yaygin görülmek-
tedir fakat birçok TKA'lari ve siklikla dier eklemler me-
tal komponentler arasinda polietilen kaygan yüzeylere
sahiptirler.
Komponentlerin lk Yerletirilmesi
Artroplasti komponentlerinin ilk yerletirilii uzun
dönem baarilari için kritiktir. Genel olarak, kompo-
nentler öyle yerletirilmelidir ki; komponentler orijinal
patolojik olmayan bir eklemin yerletirilmesini tak-
lit etmeli, kaslari ve yapilari stabilize etmeye müsaade
etmeli, komponentler karisinda bu yapilarin normal
stresini uygulamalidir. Ancak bazi materyaller, düzgün
yerletirildii halde, `anatomiye uygun' yerletirilmi
görülmeyebilirler. Sikima olasiliinin düürülmesi için
gerekli operasyon ile ilikili osteoplastilerde olduu ka-
dar, komponentlerin beklenen postoperatif yerleimi-
nin ve açilanmalarinin uygun ekilde deerlendirilmesi
ve anlailmasi da kritiktir. Bu konu sonraki bölümlerde
eklemler bazinda spesifik olarak tartiilacaktir.
mplant Kirilmasi
Bir komponentin kirilmasi instabilite veya anormal
stres nedeniyle gerçekleir. Komponentin yanli yerle-
tirilmesi katkida bulunan bir faktördür. Kirilmi bir imp-
lant açik olarak ortada olabilir, ancak genellikle çok net
seçilemez. Metalik sapin devamsizlii sadece hafifçe bir
eilme olarak görülebilir, genelde yer deitirmemitir.
Sementli polietilen komponent kiriklari genelde
komponent eklinin distorsiyonu (sferik bir asetabuler
kap daha oval hale gelebilir) veya sementde kirik olarak
görülürler. ayet implant ince metal destekli polietilen
ise (patellar dümeler bir örnektir), metal destek frag-
mante olabilir veya kirilabilir ve koptuunda polietilen
bir parça taiyabilir. Metal destein fragmantasyonu var-
sa, ince polietilen veya sinoviyal bir yüzey boyunca kay-
nayabilir, bu `'metalozis'' olarak adlandirilir. Belirgin si-
novit ve sonuçta osteolizis, metalozis ile ilikili olabilir.
Silastik komponentler, ince hareketli parça bulun-
durduklarinda özellikle kiria yatkindir veya IF veya MKF
artoplastilerinin `menteeleri' olduklarinda ligamentöz
instabilite tarafindan anormal stres altindadirlar. Bu ki-
riklari, parmaklarin hizalarinda ani bir deiiklii belir-
terek implantin kendisi görülmekte zorlanincaya kadar
izleyin.
Çikik
Eklem çikii, veya eklemin beklenen bölgeleri ara-
sindaki devamlilik kaybi, eklemin beklenen hareket
açiklii diinda hareket etmesi durumunda gerçekleir.
Bazi eklemler, örnein kalçada olduu gibi, belirli bir
pozisyonlarda bulunduunda, örnein belirgin adduk-
siyonda (çapraz yapan bacaklarda olduu gibi) veya ai-
ri abduksiyonda, çikia yatkindir. Ayrica komponent-
ler uygun pozisyon veya hizada deilse eklemler risk
altindadirlar.
mplantlar altlarindaki kemikten çikabilirler. Bu du-
rum, kemikten sementin disosiyasyonu veya sementsiz
komponentinde kemik ya da fibröz büyüme gelimeyen
implantlar üzerinde stres sonucu meydana gelir. Gle-
noid ve patellar komponentler özellikle risk altinda gö-
zükmektedir. Dier implantlarin, örnein silastik karpal
protezlerin, kemik tespitleri yoktur. Anormal hareket
veya stres çikik ile sonuçlanabilir.
Metal bir tepsiye birletirilmi polietilen bir kompo-
nent metalden çikabilir ve eklem içinden ayrilabilir. Bu
çikiklarin etyolojisi muhtemelen anormal stres ve/veya
eklem instabilitesidir; polietilen kaplama eklem instabi-
litesine katkida bulunur. Polietilen radyolüsen olduun-
da, airtici bir ekilde görülmesi zordur. ayet küçük bir
parça sement veya metal yapiiksa, ayrilan komponent
daha kolaylikla görülebilir. Dier taraftan ayrima, di-
er yapilarda yer deitirmeye sebep olan, komponent
içerisinde bir radyolüsensi (yumuak doku veya sividan
hafifçe düük bir dansite) olarak veya eklemin bir parçasi
arasinda kama eklinde görülebilir ve eklemde genileme
veya kilitlenmeyle sonuçlanir.
Stres Koruyucu
Artroplastiler yerletirildikleri kemik boyunca airlik
taimayi deitirirler. Daha fazla stres bulunan alanlar
kemik üretirken, daha az stres alanlari rezorbsiyon saye-
sinde kemik dansite kaybederler. Bu süreç ve görünüm
`'stres koruyucu'' olarak isimlendirilir. Bu tahmin edile-
bilir lokalizasyonlarda gerçekleir ve patolojik bir oste-
olitik süreç gibi yanli tani konulmamalidir. Stres koru-
yucu ile artroplasti baarisizlii veya ari arasinda iliki
gösterilememitir ve normal kabul edilmektedir.
Enfeksiyon
Artoplastiler enfeksiyon için artmi risk altindadir-
lar. Genellikle hastanin semptomlari, radyografik dei-
iklikler ortaya çikmadan daha önce hastayi tibbi olarak
dikkate getirir. ayet radyografik bir anormallik varsa,
bu anormallikler siviyi, büküntülü (serpijinöz) kemik yi-
kimini, periost reaksiyonunu ve endosteal kemik reaksi-
yonunu içermektedir. Nadiren yumuak doku içerisinde
hava görülebilir. Kabarik olgunlamami eklem çevresi
heterotopik kemik formasyonu tani için destekleyicidir.
Bununla birlikte, olgularin çounluunun radyografile-
ri normaldir; ayet enfekte artroplasti için klinik kuku
varsa, aspirasyon uygulanmalidir.