background image
1
3
lardir. Bu nedenle, osteoartrit ve gut için normal kemik
younluunun karakteristik olduunu belirtmemize
ramen yali bir hastada bu artritik süreçler mevut olan
yaygin osteoporozun üstüne oturabilir. Kariiklia ne-
den olabilecek dier bir örnek son evre böbrek yetmez-
likli ve böbrek transplantasyonlu genç yetikindir. Bu
hastalardaki eroziv hastaliklar gut ya da amiloid olabilir.
Ancak, renal osteodistrofi ve siklikla transplantasyonlari
için kullanilan steroidlerin her ikisine de bali olarak ke-
mik younluunda azalma olabilir. Bu durumda, kemik
osteoporotik görünse bile eroziv hastaliin açiklamasi
olarak gut düünülmelidir. nflamatuar sürecin hipe-
remisi kemikten kalsiyum kaybina neden olduundan
fokal osteoporoz aktif inflamasyonlu eklemlerin tanin-
masina yardimci olabilir.
Kikirdak yikiminin zamani ve paterni
dier bir ya-
rarli parametredir. Romatoid artrit gibi bir çok inflama-
tuar artritler erken marjinal erozyonlar ve ayni zamanda
göreceli olarak erken kikirdak yikimina neden olurlar-
ken gut gibi bazi artritler, klasik olarak ciddi miktarda
kikirdak yikimi oluturmadan önce belirgin erozyonlara
neden olur. Osteoartritte görülen airlik taiyan kesim-
lerde gelien daha fokal kikirdak hasarinin aksine inf-
lamatuar artropatilerde eklem yüzeyi boyunca uniform
olan kikirdak yikim paterni de ayirici taniyi salar.
Komu kalsifik ya da osifik dansiteler tani da özel-
likle yardimci olabilir. Kondrokalsinozis en sik pirofosfat
artropatide görülmekle birlikte sadece bu hastalia özgü
deildir. Kondrokalsinozisin varlii travmatik osteoartrit
ve hemokromatozis üphesini de yükseltmelidir. Gut to-
füslerindeki kalsifikasyon görünümleri nedeniyle özgün-
dür. Kalsifik ya da osifik cisimler Charcot eklemine elik
eden kemik debrisden farklidir. Bu nedenle komu kalsi-
fik ya da osifik dansiteler tanisal süreçte yararli olabilir.
Periferal eklemlerde ankiloz en sik psöriatik artrit ve
jüvenil idiyopatik artritte görülür. Spondilartropati (en
sik olarak ankilozan spondilit), DH ve jüvenil idiyo-
patik artritten muzdarip hastalarin omurgasinda siklikla
bulunur. Dier bazi nadir artritik süreçler de ankiloza
neden olabilir. Dier yandan romatoid artritli olgularda
ankiloz çok nadirdir. iddetli romatoid artritli bir has-
tada cerrahi artrodez durumunda dikkatli olun, gülünç
duruma dümeyin. Artrodez parmaklarin sitabilize edil-
mesi için kullanilir ve ankilozu taklit edebilir.
Artritik Süreçlerin Erken Dönem Görünümü
Günümüzde herhangi bir radyografik deiiklik
olumadan önce erken bir döneminde artritik süreçle-
rin tanisini koyabiliyoruz. Hastalii modifiye eden ilaç
tedavilerinin erken uygulanmasi eklem harabiyetini
engelleyebileceinden bu yetenek elzemdir. Erken tani-
nin yarari hastanin üretkenliini uzatmasi ve artroplasti
ihtiyacini azaltmasini saladiindan açiktir. Ancak rad-
yografik bulgularin silik olmasi ya da yokluu nedeniyle
tani güç olabilir ve MR ya da US tetkikine ihtiyaç olabi-
lir. US ile erken tenosinovit ve eklemde sivi saptanabilir
ve MR tenosinoviti, sivi birikimini ve romatoid artrit-
te gerçek erozyonlardan uzun zaman önce geliebilen
kemik ödemini gösterebilir. Erken spondilartropatinin
göstergesi olan vertebra korpuslarinin köelerindeki inf-
lamatuar deiikikler MR da taninabilir. Erken ankilozan
spondilitte entezitis ve siklikla "köeler"de (interspinöz
ligamanlar, iliak çikinti, büyük trokanter) yerleen kom-
u kemik ilii ödemi daha da silik olabilir ve kolaylikla
gözden kaçabilir. Bir omurga MR tetkikinde "rutin bel
arisi" deerlendirmesini yaparken bile bu alanlara çok
dikkat etmek gerekir.
Artritik Süreçlerin leri Dönem Görünümü
Son-evre artritik süreç klasik bir görünüme sahip ola-
bilir. Klasik deiiklikler romatoid artritli hastada eroziv
deiiklik ve deformiteler ya da ankilozan spondilitli
hastada vertebralarda füzyon ile postüral deiiklikler
eklindedir. Ancak, bir artritik süreç özellikle etkin e-
kilde tedavi edilmemise bazen standart olmayan kafa
karitirici bir görünüme ulaabilir. Bunun bir örnei ilaç
tedavisi baarisizlia urami olan romatoid hastanin el-
lerinde artritis multilans (bu "pencil-in-cup" görünümü-
nü hatirlayiniz, artritis multilans sadece psöriatik artritte
görülmez) gelimesidir. Dier bir örnek ise bati ilaçlari
kullanilmadan tedavi edilmi ankilozan spondilitli yer-
li Amerikali'da ankilozan spondilitte beklenen spondi-
lartropatiye el ve ayaklari da içerecek ekilde periferik
eklemleri etkileyen eroziv hastaliin elik etmesidir.
Son olarak yanli tani alir ya da yetersiz tedavi edilirse
beklenmedik lokalizasyonlarda çarpici eroziv hastalik-
la sonuçlanan son-evre gutun da klasik hastalik süreci
kafa karitirici olabilir. Gutun her hangi bir eye benze-
yebileceini ve her eklemde görülebileceini hatirlamak
önemlidir.
Artritik Süreçlerin Bir Arada Olmasi
Özellikle yali hastalarda iki ya da daha fazla artritik
sürecin bir arada görülmesi aliilmadik bir durum de-
ildir. Bu balangiçta kafa karitirici olabilir, ama hem
var olan anormalliklerin lokalizasyonu ve görünümünü
dikkate alarak hem de hasta populasyonunda hastaliin
prevalansini düünerek çözüme ulailabilir. En sik bir-
liktelik ostoartrit üzerine oturan yeni gelien romatoid
artritdir. Bu durumda, osteoartrit 1. karpometakarpal
ve interfalangeal eklemlerin klasik ekilde tutulmasiyla
genellikle iyi yapilanmi iken metakarpofalangeal ek-
lemlerde yeni inflamatuar deiiklikler gözlenir. Yali
hastalarda romatoid artrit ya da osteoartrit üzerine pi-
rofosfat artropatisi de geliebilmektedir. Diyabetik Char-
cot eklemli bir hastada septik artrit eklenebilir. Hastalik
paterni klasik olmayabileceinden bu olasiliklari akilda
tutmak yorumcu için önemlidir.
Sonuç
Böyle bir genel giri bölümünde tümü tartiilamayan
spesifik hastaliklarda spesifik eklemleri etkileyen bir çok
farkli incelik mevcuttur. Bunlar takip eden özel bölüm-
lerde uygun detaylarla anlatilacaktir.
Seçilmi Kaynaklar
1. Haaverdsholm EA et al: Magnetic resonance imaging fin-
dings in 84 patients with early rheumatoid arthritis: bone
marrow oedema predicts erosive progression. Ann Rheum
Dis 67(6):794-800, 2008
2. Kim NR et al: "MR corner sign": value for predicting pre-
sence of ankylosing spondylitis. AJR Am J Roentgenol.
191(1):124-8, 2008
Artritler
:

Giri v
e
Genel Baki
ARTRTE GR