background image
fiizofreni ve Di¤er Psikotik Bozukluklar
fiizofreni vücut fonksiyonlar>ndaki bozulmayla karakterize kronik bir hastal>k-
t>r. Klinik belirtiler, halüsinasyon, hezeyan, düzensiz konuflma ve davran>fl ve-
ya katatonik davran>fl gibi pozitif semptomlar>; tepkilerde küntlük, duygusal
yoksunluk, davran>fllarda eksiklik, zevk almama gibi negatif semptomar> içerir.
Ayr>ca iliflkilerde bozulma ve anlams>zlaflma gibi biliflsel bozuklukar> ve duygu-
durum bozukluklar>n> içerir. Hastalar acile kötüleflen ruhsal durum, intihar
düflüncesi, tuhaf ve siddet içeren davran>fllar, ilaç almay> reddetme gibi olaylar-
la gelirler. Haloperidol gibi eski antipisikotik ilaçlar pozitif semptomlar> tedavi
etmede etkindirler ve aripiprazol, ketiyapin, olanzapin, risperidon, ziprasidon
ve kolapin gibi yeni antipiskotikler hem pozitif hem negatif semptomlar> etkin
biçimde tedavi ederler. fiizofreni benzeri bozukluklar>n tan>m> 6 aydan daha k>-
sa sürede flizofreniyle ba¤lant>l> iflaretlerin ispat edilmesi ve semptomlardaki bi-
reysel deneyimlerle konur. Özet olarak piskotik (ruhsal) bozukluklar tecavüz,
do¤al felaket, savafl, afl>k oldu¤u kiflinin ölümü gibi travmatik bir hayat tecrü-
besi sonras> oluflan ruhsal bir durumdur.
Duygu Durum Bozukluklar>
Major Depersyon
Major depresyon iki haftadan uzun süre devam eden rahats>zl>k durumu veya
genel aktivitelere gösterilen ilginin ve al>nan zevkin yayg>n olarak kayb> ile ka-
rakterize bir durumdur. Yaflanan olaylarla ilgili suçluluk hissetme, kendini suç-
lama, de¤ersiz hissetme, umutsuzluk ve tekrar eden ölüm ve intihar düflüncesi
ilgili fizyolojik semptomlard>r. Ayr>ca ifltah ve kilo kayb>, uyku bazuklu¤u, yor-
gunluk, konsantrasyon eksikli¤i ve psikomotor ajitasyon ve yavafllama di¤er
semptomlard>r. Tan> çok say>da ve belirsiz flikayetleri olan hastay> kabul edip
de¤erlendirmeyle konur. Bu hastalarda yaflam boyu intihar oran> %15 tir. Bu
nedenle major depresyondan flüphelenilen hastalar intihar düflüncesi aç>s>ndan
sorgulanmal>d>r. Bu hastalara intihar düflüncesi nedeniyle psikiyatri konsültas-
yonu gereklidir.
Bipolar Bozukluklar
Bipolar bozukluk, manik ve depresif ataklar>n tekrarlar>yla karakterize bir du-
rumdur ve depresif durumlar daha s>kl>kla bulunur. Manik bireyler sevinçli
coflkun duygudan h>zl>ca kötüleflen ve sinirli, düflman, beklentileri karfl>lana-
mayan bir duyguya geçebilirler. Enerjik ve arkadaflça olabilirler ve giderek bu
durum de¤iflerek daha fazla uykuya ihtiyaç duyan, zay>f dürtü kontrolü olan,
düflüncelerin yar>flt>¤> ve bas>nçl> konuflman>n oldu¤u duruma de¤iflebilir. Gör-
kemli fikirleri vard>r. Oluflan komplikasyonlar intihar, madde al>m>, evleniver-
me, meslekteki aksamalard>r. Valproik asit ve lityumun uzun süreli duygudu-
rum düzenleyici olduklar> tespit edilmifltir.
Anksiyete Bozukluklar>
Panik bozukluklar, tekrar edici ciddi anksiyete ve ani, afl>r> otonomik semp-
tomlardan oluflan ataklardan meydana gelir. Tan>, hayat> tehtit eden kalp ve ak-
ci¤er hastal>klar> nedeniyle oluflabilen benzeri durumlar>n d>fllanmas>yla konur.
908
KISIM 21: Psikososyal Bozukluklar