tintinalli Page 84

788

KISIM 18: Travma

TABLO 156-1

Travma ve Resüsitasyonda Primer ve Sekonder Bak>lar

Primer Bak> (Yaflam> tehdit eden yaralanmalar>n h>zl> belirlenmesi ve yönetimi için)

A. Havayolu ve servikal vertebralar

Hava yolu de¤erlendirip temizleyip koruma alt>na al>nmal>: çene itilmesi,
kald>r>lmas>, aspirasyon yap>lmas>
Havayolunun korunamad>¤> veya bilinci bask>lanm>fl olan hastada endotrakeal
entübasyon yap>lmal> ve stabilizasyonu sa¤lanmal>
Ciddi derecede kanama veya obstrüksiyon varsa veya laringoskopi yap>lam>yorsa
cerrahi havayolu aç>lmal>

B. Solunum

%100 oksijen ile ventilasyon yap>lmal>, oksijen satürasyonu monitörize edilmeli
Havalanma aç>s>ndan akci¤er sesleri dinlenmeli
Yana kaym>fl trakea, aç>k gö¤üs yaralanmalar>, anormal gö¤üs duvar> hareketleri,
boyunda veya gö¤üste krepitasyon aç>s>ndan toraks ve boyun inspeksiyonu yap>lmal>
Tansiyon pnömotoraks flüphesi varsa acilen i¤ne torakostomisi düflünülmeli
Hemopnömotoraks için tüp trakeostomisi düflünülmeli

C. Dolafl>m

Kan hacminin durumu de¤erlendirilmeli: Cilt rengi, kapiller geri dolum, radyal,
femoral, karotik nab>z ve kan bas>nc> de¤erlendirilmeli
2 adet büyük çapl> periferal IV damar yolu aç>lmal>
Endikasyon dahilinde h>zl> >l>k kristalloid solüsyonu uygulanmas> bafllanmal>
Ciddi kanaman>n mevcut oldu¤u eksternal bölgelere bas>nç uygulanmal>
Periferal damar yolu aç>lam>yorsa santral venöz damar yolu aç>lmal>
Perikardiyal tamponad flüphesi olmas> durumunda perikardiyosentez yap>lmal>

D. Engeller

Nörolojik ve mental durum de¤erlendirmeleri yap>lmal>:

Pupil boyu ve reaktivitesi
Ekstremite güç ve hareketi, el s>kma gücü
Oryantasyon, Glasgow koma skoru

Bilinci bulan>k kiflilerde kapiller kan glükoz düzeyi ölçülmeli

E. Maruziyet

Hastan>n k>yafetleri tamamen ç>kart>lmal> yan> ve toksik maruziyetler aç>s>ndan
hasta incelenmeli
Torasik vertebralar>n, flank bölgelerinin, s>rt>n ve kalça bölgesinin incelenmesi için
nötral pozisyon ve boyun stabilizasyonu korunarak hasta kütük yuvarlama tekni¤i
ile çevirilmeli

(Potansiyel tehlikeli yaralanmalar>n h>zl> olarak belirlenmesi ve kontrol
edilmesi için tepeden t>rna¤a de¤erlendirme)

Kafa derisinde var olan kanamalar tespit edilmeli ve direk bas>, dikifl veya cerrahi
klipsler ile kontrol alt>na al>nmal>
Fasyal instabilite ve potansiyel havayolu bozukluklar> tespit edilmeli
Hemotimpanum var ise belirlenmeli
Epistaksis ve septal hematom var ise belirlenmeli, kanama ciddi ise tampon veya
hava yolu kontrolü düflünülmeli
K>r>lan difller ve çene instabiliteleri belirlenmeli
Abdominal distansiyon ve hassasiyet belirlenmeli
S>rtta gö¤üste, flank bölgesinde ve abdomende var olan delici yaralanmalar tespit
edilmeli
Pelvik instabiliteler tespit edilmeli ve pelvik sarg> veya ask> seçenek olarak
düflünülmeli
Perine bölgesi yaralanma ve hematom aç>s>ndan incelenmeli
Üretral meatus kanama aç>s>ndan incelenmeli
Sfinkter tonus ve kanama aç>s>ndan rektal muayene yap>lmal>
Periferal nab>zlar damarsal yaralanma aç>s>ndan incelenmeli
Ekstremite deformiteleri tespit edilmeli ve aç>k veya kapal> k>r>klar ve ç>k>klar
immobilize edilmeli