4. Ekstremitelerdeki küçük damarlar>n ba¤lanmas> zorunlu olabilir ve tutulan
damar izole edilip klemplendikten sonra absorbe olabilen bir sütürle ba¤-
lanabilir.
5. Di¤er hemostaz araçlar> örne¤in direk olarak yara içine yerlefltirilen jelatin,
selüloz veya kollojen spançlar bas>nç uygulanarak kullan>labilir (örn., Gel-
foam®, Oxycel®, Actifoam®).
6. <2 mm damarlar için bipolar bir alet ve kapillerler için pille çal>flan bir alet
ile koterizasyon, yo¤un kanamay> kontrol etmek için kullan>labilir.
7. Parmak turnikeleri veya yaralanman>n proksimaline kan bas>nc>n>n üze-
rinde fliflirilmifl bas>nçl> manflet uygulama kanamay> kontrol edecektir.
Bunlar>n süresi minimize edilmelidir.
YABANCI C
1. Yabanc> cisimler için tüm yaralar>n rotas>n>n ve ful derinli¤inin görsel in-
celemesi yap>lmal> (Bkz. bölüm 14'de).
2. Yabanc> cisim gibi hareket eden k>llar> makas ile derinin 1-2 mm üzerinde
keserek uzaklaflt>r>n. T>rafl saç foliküllerine zarar verebilir, bakteriyel invaz-
yona izin verir ve infeksiyon oran>n> 10 kat art>rabilir. Yara kenarlar>ndan
k>l> uzak tutmak için k>l köklerine merhem uygulanabilir.
3. Anormal veya yetersiz yeniden büyüme potansiyeli nedeniyle kafllardan k>l-
lar> uzaklaflt>rmay>n.
4. Birçok yabanc> cisim ve
2 mm cam parçalar> rutin radyografi ile tespit edi-
lir. Yumuflak doku yo¤unlu¤undaki yabanc> cisimler bilgisayarl> tomogra-
fi, manyetik rezonans görüntüleme veya ultrason kullan>m> gerektirebilir
(Bkz. Bölüm 14).
1. Yara irrigasyonu infeksiyon riskini azalt>r.
2. Kontamine olmayan yaralar ve gevflek dokular için yavafl ve nazik bir y>ka-
ma ile düflük bas>nçl> (0.5 psi) irrigasyon kullan>n.
3. Kontamine yaralar için bir 18 gauge kateter ve enjektör ile yüksek bas>nçl>
irrigasyon (
7 psi) kullan>n.
4. Tüm görünebilen at>klar uzaklaflana kadar kontamine olmufl yaralar> irrige
edin.
5. 6. Yaray> nemlendirmek kontamine olmufl yaralar>n temizli¤inde etkili de¤il-
dir ve yaradaki bakteri say>s>n> art>rabilir.
7. Steril serum fizyolojik düflük toksisiteye sahip olsa da, musluk suyu güven-
li ve etkilidir. v>s>na povidon iyot veya hidrojen peroksit ilave-
sinin ek hiçbir yarar> yoktur.
DEBR
1. Devitalize doku infeksiyon ve geç iyileflme riskini artt>rabilir. Debridman
yabanc> maddeleri, bakteriyi ve devitalize dokuyu uzaklaflt>r>r ve iyilefltir-
meyi daha kolaylaflt>ran keskin bir yara kenar> oluflturur.
2. Standart bir cerrahi bisturi ile yara kenarlar>n>n çevresinde eliptik insizyon
en etkili debridman fleklidir. Doku dar bir tabana sahip veya kapiller reflü
yoksa debridman gereklidir.
71
BÖLÜM 9: Yara De¤erlendirmesi ve Haz>rl>¤>