background image
AC
1. Travma hastalar>n>n AS de¤erlendirmesi hastan>n geliflinden önce bafllar.
Acil t>p teknisyenleri acil servisi travman>n mekanizmas>, vital bulgular>,
olas> yaralanmalar ve verilen tedaviler aç>s>ndan bilgilendirir
2. Hava yolu aç>kl>¤>n>n durumu primer bak>n>n en bafl>nda ele al>nmaktad>r.
Yetersiz soluk alan hastalarda çene itilmeli ve oral veya nazal havayolu yerlefl-
tirilmelidir. Baziler kafatas> k>r>k flüphesi olan hastalarda nazal hava yollar>n-
dan kaç>n>lmal>d>r. Endotrakeal entübasyon koma durumunda olan hasta-
larda (GCS <8) hipoksemiye ba¤l> sekonder beyin hasar>n>n önlenmesi ge-
rekti¤i durumda endikedir. Durumu acil ameliyat gerektiren veya ileri tan>-
sal ve tedavi yaklafl>mlar> gerektiren, ajite hastalar da entübasyon için aday-
d>r. Mümkün olan durumlarda iki kifli ile yap>lan spinal stabilizasyon tekni-
¤i kullan>lmal>, bir görevli servikal vertebralar> stabilize ederken di¤eri de ha-
vayolunu kontrol alt>na almal>d>r. Travma hastalar> s>kl>kla fasiyal travma,
servikal vertebra immobilizasyonu, kan ve kusma varl>¤>ndan dolay> entü-
basyon aç>s>ndan zorluk teflkil ederler. Görünürde tüm acil entübasyon ge-
rektiren travma hastalar>nda, h>zl> s>ral> entübasyon tekni¤i kullan>lmal>d>r.
Ciddi yüz travmas> olan veya endotrakeal entübasyonun mümkün olmad>¤>
hastalarda krikotirotomi veya bir baflka ileri havayolu tekni¤inin kullan>m>,
havayolunun koruma alt>na al>nmas> için gerekli olabilir.
3. Havayolu korunduktan sonra, deviye trakea (tansiyon pnömotoraks), kre-
pitus (pnömotoraks), gö¤sün bir segmentinin paradoksik hareketi (yelken
gö¤üs), gö¤üs yaralanmas>, sternum k>r>klar>, gö¤sün herhangi bir yan>nda
havalanma seslerinin yoklu¤u (basit veya tansiyon pnömotoraks, masif he-
motoraks, sa¤ ana bronfl entübasyonu) varl>¤> incelenmelidir. Tansiyon
pnömotoraks önce i¤ne ile dekompresyon ile, ard>ndan tüp torakostomisi
ile acilen tedavi edilmelidir.
4. Primer bak> s>ras>nda hastan>n bilinç durumu, cilt rengi, periferal nab>zla-
r>n varl>¤> ve derecesi dikkate al>narak h>zl> bir flekilde hemodinamik duru-
mu de¤erlendirilmelidir. Hastan>n nabz>, kan bas>nc> ve nab>z bas>nc> (sis-
tolik kan bas>nc> - diyastolik kan bas>nc>) h>zl>ca de¤erlendirilmelidir. Has-
ta toplam kan hacminin yüzde 30'unu kaybetti¤inde sadece hafif taflikardi
ve kan bas>nc>nda hafif düflme olabilir ancak e¤er h>zl> bir flekilde tespit edi-
lemezse h>zl>ca floka ilerleyebilir. 2 tane genifl çapl> periferal IV damar yolu
aç>lmal>, kan tetkikleri için örnekler al>nmal>, kan grubu ve taramas> yap>l-
mal>d>r. Stabil olmayan hastalar veya üst ekstremite periferal venleri uygun
olmayan hastalarda santral damar yolu aç>lmal>d>r.
5. Belirgin cerrahi endikasyonu olmayan hemodinamik olarak stabil olmayan
hastalar 2 litre >l>k kristalloid solüsyonunun verilmesinden sonra yeniden
de¤erlendirilmelidir. E¤er iyileflme yoksa, O kan grubu kan verilmelidir
(gebelik yafl>nda olan kad>nlarda O negatif kan grubu verilmelidir). Primer
bak>n>n ard>ndan travma için sonografi ile odakl> de¤erlendirme (focused
assessment with sonography for trauma (FAST)) kullan>larak flokun sebep-
leri araflt>r>lmal>d>r. E¤er hasta hemodinamik olarak stabil ise BT ile abdo-
men ve pelvis'in kontrast ile kesin görüntülemesi yap>labilir. fiokta olan de-
lici abdominal travmas> olan hastalarda, erken cerrahi giriflim daha olum-
lu sonuçlar do¤urmaktad>r.
789
BÖLÜM 156: Eriflkinlerde Travma