B Ö L Ü M 39 Serebrovasküler Hastal›klar ROBERT G. ROBINSON, M.D. SERGIO E. STARKSTEIN, M.D., Ph. D. Çeviri: Dr. ERDEM GÜRKAfi, Dr. F‹KR‹ AK Serebrovasküler Hastal›klarla Birliktelik Gösteren Nöropsikiyatrik Sendromlar Ço¤una bu bölümde de¤inilen birçok duygusal bozukluk serebrovasküler hastal›klar ile iliflkilidir (tablo 391). Ancak hakk›nda en fazla araflt›rma yap›lan nöropsikiyatrik bozukluk ise inme sonras› geliflen depresyondur. ‹nme Sonras› Depresyon Tan› ‹nme sonras› majör depresyon DSM-IV-TR (Amerikan Psikiyatri Birli¤i 2000) ölçütlerinde “ inmeye ba¤l› geliflen, majör depresyon benzeri epizodlarla birliktelik gösteren duygudurum bozuklu¤u” olarak s›n›fland›r›l›r. Daha hafif düzeyde depresyonu olan hastalar için, DSM IV’te minör depresyon (örn; subsendromal majör depresyon; majör depresyonun ek belirtilerinden en az birinin ancak en fazla üçünün birlikte oldu¤u depresyon ve anhedoni) veya alternatif olarak depresif özellikli inmeye ba¤l› duygudurum bozuklu¤u tan›s› (örn; majör depresyon ölçütlerini karfl›lamayan deprese duygudurum) için “araflt›rma ölçütleri” bulunur. Prevelans Geçen 10 y›lda, dünyada inme sonras› depresyonun prevelans›n› de¤erlendiren çok say›da çal›flma yap›l- m›flt›r. Akut ve rehabilitasyon hastanelerindeki hastalar aras›nda depresyonun ortalama frekans› majör depresyon için %22, minör depresyon için %20’dir. Toplum çal›flmalar›nda hastalarda ortalama majör depresyon prevelans› %14, minör depresyon prevelans› ise %9’dur. ‹nme sonras› depresyon hem inme tedavisi alan hastalar aras›nda hem de toplum örneklemlerinde s›k gözlenir. Mevcut veriler inme sonras› depresyonun geçici olmad›¤›, Ço¤u majör depresyon olgusu için genellikle do¤al seyrin yaklafl›k 9-10 ay sürdü¤ü uzun süreli bir bozukluktur. Lezyon lokalizasyonu ve efllik eden bozukluklar inme sonras› depresyon sürecini etkileyebilir. ‹nme sonras› depresyonun do¤al seyrini etkileyebilecek iki faktör tan›mlan›flt›r. Bir faktör, depresyonun antidepresan tedaviler ile tedavisidir (afla¤›da tart›fl›lm›flt›r). ‹kinci faktör ise lezyonun yeridir. Starkstein ve ark. (1988) iki grup depresyon hastalar›n› karfl›laflt›rm›fllard›r: bir grupta (n=6) inme sonras› 6. ayda depresyon kendili¤inden düzeldi, di¤er grupta (n=10) ise bu noktada depresyon devam etmekteydi. Ancak gruplar aras› iki anlaml› fark vard›. Birincisi lezyon yeri, düzelen grupta subkortikal ve serebellarbeyin sap› lezyonlar› yüksek oranda izlenirken düzelme olmayan grupta kortikal lezyon s›kl›¤› daha fazlayd› (p<0.01). Günlük yaflam aktivitelerindeki bozulmalar da iki grup aras›nda anlaml› olarak farkl›yd›: düzelme olmayan grupta hastanedeki günlük yaflam 679