636 AMER‹KAN PS‹K‹YATR‹ B‹RL‹⁄‹ PS‹K‹YATR‹ ‹Ç‹N KURUL SINAVLARI HAZIRLIK VE GÖZDEN GEÇ‹RME KILAVUZU TABLO 36-2. fiiddetle iliflkili demografik TABLO 36-3. Geçmifl fliddet öyküsünün faktörler Genç yafl (Swanson ve ark. 1990) Erkek cinsiyet (Ak›l hastal›¤› olmayan bireylerde) Düflük sosyoekonomik düzey (Borum ve ark. 1996) Kiflinin yaflad›¤› bölgede fliddetli yoksulluk (E. Silver ve ark. 1999) Düflük zekâ ve hafif ruhsal retardasyon (Borum ve ark 1996; Quinsey ve Maguire 1986) Düflük e¤itim düzeyi (Borum ve ark 1996; Link ve ark. 1992) de¤erlendirilmesi fiimdiye kadar gerçeklefltirdi¤iniz en sald›rgan davran›fl neydi? Sizin için öfke ve fliddetin tetikleyicileri nelerdir? Sald›rganl›¤›n›z›n hedefi insanlar m›d›r, eflyalar m›, ya da her ikisi birden mi? Sald›rganl›¤›n›z›n ma¤durlar› kimlerdir? Sald›rgan oldu¤unuzda ne tür silahlar kullan›rs›n›z? Sald›rgan davran›fllar gösterirken alkol veya baflka bir maddenin etkisi alt›nda m›yd›n›z? fiiddet davran›fl› gösterdi¤inizde herhangi bir ruhsal bozukluk belirtisine sahip miydiniz? E¤er psikiyatrik tedavi görüyorsan›z, fliddet davran›fl› gösterdi¤iniz s›rada ilaçlar›n›z› kullan›yor muydunuz? Geçmiflteki fliddet davran›fllar›n›z›n hukuki sonuçlar› ne olmufltur? Geçmiflteki fliddet davran›fl›n›z›n sosyal aç›dan sonuçlar› ne olmufltur? Sald›rgan davran›fllar›n›z konusunda nas›l hissediyorsunuz? Sald›rganl›¤›n›z› kontrol etme konusunda size yard›mc› olan faktörler nelerdi? kat aralar›nda büyük bir fark yoktu. Kad›nlar, erkeklere göre sald›rganl›klar›n› ev ortam›nda aile bireylerine yöneltmeye daha e¤ilimliydiler. Erkekler taraf›ndan gerçeklefltirilen fliddet eylemlerinin tutuklanma ile sonlanmas› veya t›bbi tedavi gereksinimi daha fazlayd› (MacArthur Vakf› 2001). Yatarak tedavi gören psikiyatri hastalar›nda, cinsiyet ile fliddet davran›fl› aras›ndaki iliflkiyi inceleyen araflt›rma, hem erkek hem de kad›nlarda benzer sald›rganl›k oranlar› ile sonuçlanm›flt›r. Krakowski ve Czobor (2004) yatarak tedavi gören 155 erkek, 67 kad›n hastayla yapt›klar› çal›flmalar›nda, hastanede kad›nlar ve erkeklerde fiziksel sald›r›da bulunma oranlar› benzer bulunmufltur. Ancak kad›nlarda fiziksel sald›r›, çal›flman›n ilk 10 günlük periodunda daha s›kt› ve erkeklerde fiziksel sald›r›n›n yaralanma ile sonuçlanmas› daha olas› bulundu. Geçmifl fiiddet Öyküsü Görüflmeci geçmifl fliddet öyküsünü de¤erlendirirken Tablo 36–3’te tan›mlanan sorular›n cevaplar›n› belirlemelidir. Kiflinin yasad›fl› davran›fllar›n› ve geçmifl fliddet öyküsünü de¤erlendirirken özellikle sab›ka ve mahkeme kay›tlar› faydal›d›r. Örne¤in kiflinin ilk ciddi suç sebebiyle tutukland›¤› s›radaki yafl›, suç sab›kas›n›n süreklili¤i ile yüksek bir korelasyon gösterir (Borum ve ark. 1996). Her fliddet ata¤› bir sonraki fliddet davran›fl› riskini artt›r›r (Borum ve ark. 1996). Askeri hizmette bulunmufl bireyler için klinisyen, ordudan terhis edilme öyküsü kadar herhangi bir kavga, mazereti olmadan mevcut bulunmama (AWOL), disiplin cezas› (Askeri yarg› anayasas› 15. Maddesi) öyküsü olup olmad›¤›n› da gözden geçirmelidir. ‹fl geçmiflinin de¤erlendirilmesinde, kiflinin ifl de¤ifltirme s›kl›¤› ve iflten ayr›lma sebepleri gözden geçirilmelidir. S›k s›k iflten ayr›lma, fliddet riskini artt›rmaktad›r. ‹flten ç›kar›lm›fl kifli- lerde fliddet, di¤er çal›flanlara göre 6 kat daha fazla olma e¤ilimindedir (Catalano ve ark. 1993). Sald›r› ile cinayet aras›ndaki temel fark, kullan›lan silah›n öldürücülü¤üdür. Dolu bir ateflli silah, di¤er silahlar aras›nda en ölümcül oland›r. Ateflli silahla yap›lan sald›r›larda ölümle sonlanma, b›çakla yap›lanlara göre 5 kat daha fazlad›r (Zimring 1991). Amerika Adalet Bakanl›¤›na göre, tahmini olarak %40 Amerikan hanesinde ateflli bir silah bulunmakta ve bu ateflli silahlar›n %20’si dolu ve kilitsiz olarak muhafaza edilmektedir (Cook ve Ludwig 1997). Kifliler flu anda veya geçmiflte silah sahibi olup olmad›klar› konusunda sorgulanmal›d›r. Paranoid bir kiflinin silah›n›n son zamanlarda yer de¤ifltirmifl olmas› mesela dolaptan yata¤›n›n baflucundaki sehpaya tafl›nm›fl olmas› tehlike habercisidir. Madde Kullan›m› ve fiiddet Riski Uyuflturucu ve alkolle fliddet davran›fl› aras›nda güçlü bir iliflki vard›r (MacArthur Vakf› 2001). fiiddet suçuna kar›flm›fl kiflilerin büyük bir k›sm›, sald›rganl›k s›ras›nda alkol etkisi alt›ndad›r (Murdoch ve ark. 1990). Cinayetler de dâhil olmak üzere fliddet olaylar›n›n en az yar›s› failinin, kurban›n ya da her ikisinin de alkol tüketimi ile bafllam›flt›r (bkz. Roth 1994). Kokain, crack, amfetamin ve fensiklidin gibi stimülanlar özel ilgi alan›na dâhildir. Bu