106 AMER‹KAN PS‹K‹YATR‹ B‹RL‹⁄‹ PS‹K‹YATR‹ ‹Ç‹N KURUL SINAVLARI HAZIRLIK VE GÖZDEN GEÇ‹RME KILAVUZU n› gerçek ya da varsay›lan ortak kökene sahip büyük bir topluluk olarak tan›mlar. Ortak geçmifle sahiptirler ve epitom olarak adland›r›labilecek baz› sembolik kavramlara ortak bir kültürel bak›fllar› vard›r. Etnisite, insanlar› birbirine ba¤layan önemli bir etmendir. Ayn› zamanda da onlar› bir grubun parças› olup olmama konusunda ayr›flmaya iter. Bir gruba ba¤l› olma duygusu klinikle de ilgili olabilecek flekilde bir kiflinin güven duygusunu ö¤renmesine ve di¤er bir kifliden ayr›flmas›na yard›mc› olur. Irk kavram› ise daha çok biyolojik orjinli bir kavramd›r. Ortak co¤rafi köken, baz› ortak fiziksel özellikler ve ortak karakteristik gen dizilimine dayanan genifl bir bölünmeden bahseder (Kalow 1997). Dil Bozukluklar› ve Fonasyon Bozukluklar› (Geliflimsel Artikulasyon Bozukluklar›) ‹ngilizce konuflmayan ya da iki dil konuflulan çevrede büyüyen bireylerin dil-ifade bozukluklar› de¤erlendirilirken dikkat edilmelidir. Seçici Mutizm Seçici mutizmi olan göçmen çocuklar de¤erlendirilirken yanl›fl tan› koymamak için misafir olduklar› ülkenin resmi diline al›flamama, yeni girdikleri çevrede yabanc›larla konuflmay› reddetme gibi durumlara dikkat edilmelidir. Kültürün Temel Özellikleri 1. 2. 3. 4. 5. 6. Kültür ö¤renilir Kültür anlam sistemlerine at›fta bulunur. Kültür flekillendirme flablonu görevini görür Kültür ö¤renmek ve yeniden üretmektir Kültürde sürekli bir de¤iflim vard›r Kültür insan davran›fllar›n›n nesnel ve öznel örneklerini içerir. Deliryum, Demans, Amnestik Bozukluk ve Di¤er Biliflsel Bozukluklar Ruhsal durum muayenesi s›ras›nda testin uygulan›fl› ile ilgili bilgilendirme ve baz› test maddeleri testin uyguland›¤› kifliye yabanc› gelebilir. Genel kültür konular› (ör; baflbakan›n ad›, co¤rafi yerleflim), soyutlama (ör; atasözleri), bellek (ör; do¤um tarihi, çünkü baz› kültürlerde do¤um günleri kutlanmaz) ve yönelim (ör; yer yönelimi, çünkü konumun kavramsallaflt›r›lmas› farkl›l›k gösterebilir) gibi konularla ilgili bilgi sa¤layan baz› test maddeleri e¤er bireye yabanc› ise yarar sa¤lamaz. Özet Özet olarak, kültürü kavramak psikiyatriyi en az›ndan afla¤›daki alanlarda bilgilendirme için kavramsal bir araç olarak hizmet edebilir; 1. Tan› ve tedavi yaklafl›m›n› gelifltirir. 2. Klinisyenin hastaya karfl› hassasiyetini artt›r›r. 3. Özellikle sa¤l›¤›n sembolik sistemleri olmak üzere psikiyatrik bilgiyi artt›r›r. 4. “normal” ve “anormal” davran›fl›n ay›rt edilmesi için bir yaklafl›m sa¤lar 5. ‹nsan› anlamay› kolaylaflt›r›r Madde ile ‹liflkili Bozukluklar Madde Entoksikasyonu Duygu durumu de¤ifltiren maddelerin al›nmas›, madde kullan›m›na yönelik tutum ve madde kullanma özellikleri kültürel gruplar aras›nda de¤iflkenlik gösterir. Alkole Ba¤l› Bozukluklar Farkl› kültürler aras›nda alkol tüketim miktar›, s›kl›¤› ve özellikleri bak›m›ndan belirgin farkl›l›klar vard›r. Birçok Asya kültüründe alkole ba¤l› bozukluklar›n genel prevalans› düflüktür ve erkeklerde kad›nlardan daha s›kt›r. DSM-4-TR Tan› Kategorilerinde Dikkat Edilmesi Gereken Belirli Kültürel Konular Genellikle Bebeklik, Çocukluk veya Ergenlik Döneminde ‹lk Tan› Konan Bozukluklar Zeka Gerili¤i ve Ö¤renme Bozukluklar› Zeka gerili¤i ve ö¤renme bozukluklar› tan›s› koymak için her zaman bireysellefltirmifl testlerin uygulanmas› gereklidir. Kullan›lan zeka testlerinin kültürel gruplara göre geçerlilik güvenirlili¤i yap›lm›fl olmal›d›r. Opioid ile ‹liflkili Bozukluklar 1800’ler ve erken 1900’lü y›llara kadar, opioid ba¤›ml›l›¤› orta s›n›f bireylerde ve beyazlar aras›nda daha s›k görülürdü. Amerika Birleflik Devletleri’nde 1920’den beri ekonomik olarak yoksul bölgelerde yaflayan az›nl›k gruplar›n›n üyeleri aras›nda opioid ba¤›ml›l›¤›n›n görülme s›kl›¤› artm›flt›r.