4 AMER‹KAN PS‹K‹YATR‹ B‹RL‹⁄‹ PS‹K‹YATR‹ ‹Ç‹N KURUL SINAVLARI HAZIRLIK VE GÖZDEN GEÇ‹RME KILAVUZU TABLO 1-1. Geliflim evreleri ve anahtar görevler Geliflim evresi Bebeklik (do¤um-18 ay) ‹lk çocukluk (18 ay-3 yafl) Erken çocukluk (3-6 yafl) Geç çocukluk (6-12 yafl) Ergenlik (12-19 yafl) Anahtar görev Temel Güven Özerklik Merak Üretkenlik Kimlik ‹liflkili normal inanç “Anne-babama ve di¤erlerine güveniyorum.” “Etraf› araflt›rmaktan hofllan›r›m ancak bazen anne ya da babam› göremedi¤imde korkar›m.” “Çok merakl›y›md›r; bu durum anne-babam›n hofluna gider.” “Arkadafllar›ma yapabildiklerimi göstermekten hofllan›r›m.” “Kim oldu¤umu biliyorum. Tamam›yla anne-babam gibi de¤ilim.” olgunlaflmaya iliflkin yeni ilerlemeler ya da yeni geliflimsel baflar›lar elde ettiklerinde davran›flsal ve duygusal geri bildirim için anne-babalar›na yönelirler. Anne-babalar bebeklerinin bu davran›fllar›na yüreklendirici ve takdir edici bir flekilde yan›t vermelidirler. Ego Ego bir bebe¤in duygular›, mizaç özellikleri, biliflsel, sözel ve fiziksel kabiliyetlerinin derlenmifl halidir. Ego biopsikososyal uyaranlar› al›r ve bu uyaranlar› zihinde bulunan önceki temsil ve kavramlarla karfl›l›kl› etkileflim ve dönüflüm ifllemlerine maruz b›rak›r ve sonunda zihinsel ve davran›flsal “ürünleri” ya da bilgileri oluflturur. Do¤ufltan Gelen Gereksinimlerin Doyurulmas›n›n Baflar›lmas›yla ‹lgili Do¤ru Bilgi Sa¤lama Bebekler do¤ufltan gelen gereksinimlerini karfl›lamaya programlanm›fl olmalar›na ra¤men, toplumun üreten bir bireyi olabilmek için hangi bilgileri edinmeleri ve hangi davran›fllar› sergilemeleri gerekti¤ini bilemezler. Ayn› flekilde içsel gereksinimlerinin d›flavurumunu nas›l düzenleyeceklerini ve olgunlaflmaya iliflkin olarak ortaya ç›kan becerilerinin toplumun kural ve ilkelerine nas›l uyduracaklar›n› da bilemezler. Süperego Süperego -veya efl anlaml›s› vicdan- di¤er bir özgün zihinsel ifllevler “sand›¤›”d›r. Bununla birlikte, süperegonun ifllevleri, geliflen çocu¤un ailesel ve toplumsal kural ve standartlar›n iç kaynaklar› yan›nda kendilik-de¤erinin iç kaynaklar›n›n sa¤lanmas› amaçlanarak düzenlenir. Do¤umdan beri var oldu¤u kabul edilen id ve egonun aksine, süperego yaklafl›k 5 yafl›na kadar id ve ego üzerinde etkili içsel bir otorite olarak ifllev görmeye bafllayamaz. Duygusal Aç›dan Keyif Vermeyen Yaflam Olaylar›na Uyuma Dönük Çözümler Sa¤lama Anne-babalar çocuklar›n› travmatik yaflant›lardan korumaya çal›fl›rlar. Ancak zamanla çocuklar tehlikeli olmayan keyif kaç›r›c› duygusal yaflant›lar›n yaflam›n bir parças› oldu¤unu ve anne-babalar›n›n onlar› bu yaflant›lardan uzak tutabilecek güce sahip olmad›klar›n› keflfederler. Kendilik Do¤umdan beri var oldu¤u kabul edilen dördüncü karmafl›k örgütsel yap› kendiliktir. Kendilik zihnin ba¤›ms›z bir örgütsel yap›s›d›r. Bu görüfle göre; kendilik id, ego ve süperego üzerinde etkin kontrol uygulamaktad›r. Kendilik sadece bilinçli zihinsel alanlar› kaplamaz. Ayr›ca bilinç öncesi ve bilinçd›fl› zihinsel alanlar üzerinde de devam eden etkinli¤e sahiptir. Asl›nda ego de¤il ancak kendilik çocu¤un geliflen zihninin temsil kayna¤› haline gelir. ‹d, Ego, Süperego ve Kendili¤in Örgütsel Zihinsel Yap›lar› Freud (1926/1963) ruhsal ayg›t› geliflen üç ana yap› (id, ego ve süperego) olarak kavramsallaflt›rm›flt›r. ‹d Bebe¤in do¤ufltan gelen gereksinimlerini içeren id, psikolojik uyaranlar (bebe¤in zihninde ortaya ç›kan duyusal uyaranlar olarak tan›mlan›r) oluflturma amac›n› tafl›r. Do¤ufltan Gelen Gereksinimlerin Olgunlaflmas› ve Geliflimi: Oral Dönem Do¤ufltan Gelen Gereksinimlerin Doyurulmas› Do¤umdan 18. aya kadar bebekler oral duyumsal uyar›m ve doyum ararlar (Brenner 1965). Oral uyar›mla