194 AMER‹KAN PS‹K‹YATR‹ B‹RL‹⁄‹ PS‹K‹YATR‹ ‹Ç‹N KURUL SINAVLARI HAZIRLIK VE GÖZDEN GEÇ‹RME KILAVUZU TABLO 14-1. DSM-IV’e göre tan›n›n ilk olarak s›kl›kla bebeklik, çocukluk ve ergenlik döneminde konuldu¤u hastal›klar Geliflme gerili¤i Zihinsel geliflme gerili¤i Orta derecede zihinsel geliflme gerili¤i fiiddetli derecede zihinsel geliflme gerili¤i Çok fliddetli derecede zihinsel geliflme gerili¤i fiiddeti belirlenmemifl zihinsel geliflme gerili¤i Ö¤renme bozukluklar› Okuma bozuklu¤u Matematik bozuklu¤u Yaz›l› ifade bozuklu¤u Baflka türlü s›n›fland›r›lamayan ö¤renme bozukluklar› Motor beceri bozukluklar› Geliflimsel koordinasyon bozuklu¤u Yayg›n geliflimsel bozukluklar Otistik bozukluk Rett bozuklu¤u Çocukluk döneminin dezentegratif bozuklu¤u Asperger bozuklu¤u Baflka türlü adland›r›lamayan yayg›n geliflimsel bozukluk Dikkat eksikli¤i ve y›k›c› davran›fl bozuklu¤u Dikkat eksikli¤i/hiperaktivite bozuklu¤u Dikkatsizli¤in önde geldi¤i tip Hiperaktivite-itkiselli¤in önde geldi¤i tip Kar›fl›k tip Baflka türlü adland›r›lamayan Davran›m bozuklu¤u Karfl›t olma karfl› gelme bozuklu¤u Baflka türlü adland›r›lamayan y›k›c› davran›fl bozuklu¤u Kaynak. Amerikan Psikiyatri Birli¤i 2000. Bebeklik veya erken çocukluk döneminin beslenme ve yeme bozuklu¤u Pika Bebeklik döneminin gevifl getirme bozuklu¤u Bebeklik veya erken çocukluk döneminin yeme bozuklu¤u Tik bozuklu¤u Tik bozuklu¤u Kronik motor veya vokal tik bozuklu¤u Geçici tik bozuklu¤u Baflka türlü adland›r›lamayan tik bozuklu¤u ‹letiflim bozukluklular› Sözel ifade bozuklu¤u Kar›fl›k dili alg›lama ve sözel ifade bozuklu¤u Fonolojik bozukluk Kekemelik Baflka türlü adland›r›lamayan iletiflim bozuklu¤u D›fla at›m bozukluklar› Enkoprezis Enürezis Bebeklik, çocukluk veya Ergenlik döneminin di¤er bozukluklar› Ayr›lma anksiyetesi bozuklu¤u Seçici mutizm Bebeklik dönemi veya erken çocukluk döneminin tepkisel ba¤lanma bozuklu¤u Steryotipik hareket bozuklu¤u Baflka türlü adland›r›lamayan bebeklik, çocukluk veya ergenlik dönemi bozuklu¤u Hafif zihinsel yeti yitimi olan bireyler yaklafl›k %89 iken orta derecede yeti kayb› olanlar yaklafl›k olarak %7’yi olufltururlar. fiiddetli ve çok fliddetli yeti y›k›m›na sahip olanlar ise tespit edilenlerin yaklafl›k %3 ilâ dördünü oluflturur (Tablo 14-3). Etiyoloji Zihinsel yeti kayb›n›n en s›k görülen biyolojik sebepleri aras›nda; do¤um öncesi dönemde zehirli at›klara veya enfeksiyona yol aç›c› maddelere maruz kalma, genetik ve kromozomal anormallikler, normal beyin geliflimindeki bozukluklar, beslenmeye dayal› faktörler ve do¤um sonra- s›ndaki erken dönemdeki hasarlar yer al›r. Do¤um öncesi dönemde nörotoksisiteye en çok yol açan sebepler alkol ve di¤er madde kötüye kullan›m›d›r (Harris 2006; Vaccarino ve Leckman 2003). Ço¤u enfeksiyöz hastal›k da benzer flekilde risk faktörüdür: enfeksiyonun tipi, virüs veya bakterinin tabiat›ndaki nörotropik özellik, hangi dönemde maruz kal›nd›¤› (örn. birinci trimesterde k›zam›kç›k virüsüne maruz kalma), tan› ve tedavinin zaman› fleklindeki etmenler hasar›n oluflmas› hususunda belirleyicidir. Do¤um sonras›nda enfeksiyona maruz kalma bebek ve çok küçük çocuklarda y›k›c› hasarlara yol açabilir (Joy ve ark. 2003). Geliflmekte olan dünyada, do¤um öncesinde ve sonras›nda enfeksiyöz hastal›klara ve çevresel nörotoksinle-