psikiyatri gözden geçirme Page 54

B Ö L Ü M 17 ﬁizofreni MICHAEL J. MINZENBERG, M.D. JONG H. YOON, M.D. CAMERON S. CARTER, M.D. Çeviri: Dr. OZAN PAZVANTO⁄LU Dr. ÖMER BÖKE Klinik Bulgular ﬁizofreni davran›ﬂ ve ruhsal süreçlerin bir çok farkl› alan›n› etkileyen belirti ve bulgular kümesi olarak tan›mlan›r. Bir ﬂizofreni hastas›nda klinik belirtilerin zaman içinde büyük de¤iﬂiklikler göstermesi karmaﬂ›kl›¤› daha da art›r›r. Belirti kümelerinin s›n›fland›r›lmas› konusundaki tart›ﬂmalar sürse de, klinik bulgular bu bölümde, pozitif, negatif ve dezorganize belirtiler olarak tart›ﬂ›lacakt›r (Tablo 17-1). Bu sistem basittir ve faktör analizi çal›ﬂmalar›nda ampirik geçerlili¤i gösterilmiﬂtir. Pozitif belirti terimi anormal ruhsal süreçleri ifade ederken, negatif belirti, normal iﬂlevin olmamas›n› ifade eder. Dezorganize belirtiler ise dil ve davran›ﬂ anormalliklerini tan›mlar. Bu üç belirti kümesine ek olarak iki belirti grubunu- biliﬂsel belirtiler ve silik nörolojik iﬂaretler- hastal›¤›n klinik belirtileri üzerindeki önemi nedeniyle ekledik. de edilir). Belli özelliklerdeki halusinasyon ve hezeyanlar›n varl›¤› DSM IV- TR ﬁizofreni A tan› ölçütünü (Tablo 17-2) karﬂ›lamas› aç›s›ndan da önemlidir. Halusinasyonlar Di¤er baﬂka klinik tablolarda ortaya ç›kabilseler de ﬂizofreninin çekirdek belirtilerindendir. Halusinasyon, d›ﬂ uyaran olmadan gerçek duyusal sürecin alg›lanmas› olarak tan›mlan›r (örne¤in kimse konuﬂmad›¤› halde ses duyma). Halusinasyonlar›n alg›sal kalitesi de¤iﬂkendir. Baz› olgularda halusinasyon gerçek duyusal yaﬂant›dan ayr›lamaz olarak yaﬂan›rken, baz› olgularda gerçek duyusal deneyimlere yak›n bir yaﬂant› olarak alg›lan›r. Bu durumun iç görüden farkl›l›¤› ak›lda tutulmal›d›r. Yeterli iç görüsü olan bir olgu, halusinasyon yaﬂant›s›nda gerçek duyusal yaﬂant›n›n bire bir ayn›s›n› yaﬂasa bile bu halusinasyon deneyiminin gerçek olmad›¤›n› bilir. Halusinasyonlar›n önemli bir k›sm› iﬂitsel olup daha çok köpek havlamas›, etraftaki nesnelerin ç›kard›¤› sesler gibi yayg›n duyulan seslerdendir. Deliryum için görsel, epilepsi için koku gibi di¤er duyu alanlar›ndaki halusinasyonlar genellikle baﬂka klinik tablolar için ka277 Pozitif Belirtiler Genellikle ﬂizofreninin üç farkl› pozitif belirtisi oldu¤u kabul edilir: halusinasyon, hezeyan, dezorganize konuﬂma ve davran›ﬂ (s›kl›kla düﬂünce bozuklu¤u olarak ifa-