B Ö L Ü M 23 Cinsel Bozukluklar JUDITH V. BECKER, Ph.D. JILL D. STINSON, Ph.D. Çeviri: Dr. CEBRA‹L KISA B TABLO 23-1. DSM-IV-TR cinsel ifllev u bölümde tart›fl›lan cinsel ifllev bozukluklar›n›n s›n›fland›r›lmas› DSM-IV-TR (Amerikan Psikiyatri birli¤i 2000)’de bulunur ve Tablo 23-1’de listelenmifltir. bozukluklar› s›n›fland›rmas› Cinsel istek bozukluklar› Azalm›fl cinsel istek bozuklu¤u Cinsel tiksinti bozuklu¤u Cinsel uyar›lma bozukluklar› Kad›nda cinsel uyar›lma bozuklu¤u Erkekte erektil bozukluk Orgazm bozukluklar› Kad›nda orgazm bozuklu¤u Erkekte orgazm bozuklu¤u Prematür ejakülasyon Cinsel a¤r› bozukluklar› Disparoni (genel t›bbi durumun neden olmad›¤›) Vajinismus (genel t›bbi durumun neden olmad›¤›) Di¤erleri Genel t›bbi durumun neden oldu¤u cinsel ifllev bozuklu¤u Madde kullan›m›n›n neden oldu¤u cinsel ifllev bozuklu¤u Baflka türlü adland›r›lamayan cinsel ifllev bozuklu¤u tonerjik etkileri arac›l›¤›yla orgazm ve uyar›lmay› inhibe edebilir. Spironolakton, steroidler ve östrojenler antiandrojenik etkileri nedeniyle cinsel iste¤i azaltabilirler. Erkeklerdeki ve kad›nlardaki cinsel yan›t döngüsü; uyar›lma, plato, orgazm ve çözülme olmak üzere dört aflamadan ibarettir (Masters ve Johnson 1966,1970) (Table 23-3; fiekil 23-1). 413 Cinsel ‹fllev Bozukluklar› Erkek ve Kad›n Fizyolojisi Normal cinsel ifllev ve süreçlerinin, genital organlara uzanan sa¤lam nöral ve vasküler ba¤lant›lar›n yan›nda normal endokrin fonksiyonlar› gerektirdi¤i aflikârd›r. Nörolojik hastal›klar (ör., multipl skleroz, lumbal veya sakral spinal kord travmas›, disk hernileri), penisin arteriyel ya da venöz trombozlar›, diabetes mellitus (vasküler ve nörolojik hasara neden olan), endokrin bozukluklar (ör, hiperprolaktinemi), karaci¤er hastal›klar› (östrojen birikimine neden olan) gibi bahsedilen sistemleri etkileyen daha bir çok hastal›k, cinsel ifllev bozukluklar›n›n geliflmesine yol açabilir. Benzer bir flekilde bu sistemleri etkileyen ilaçlar da cinsel ifllevleri bozabilir (bak›n›z Tablo 23-2). Örnek olarak antihipertansif ilaçlar, antiadrenerjik etkilerinden dolay› erkeklerde sertleflme ifllevinde ve kad›nlarda da vajinal ›slanmada yetersizli¤e neden olabilir. Antipsikotikler, trisiklik antidepresanlar ve monoamino oksidaz inhibitörleri antikolinerjik etkleri arac›l›¤›yla bu ayn› ifllevleri inhibe edebilirler. Antipsikotikler dopamin blokaj› yoluyla orgazm ve uyar›lma bozukluklar›na neden olurken, serotonin gerial›m inhibitörleri (fluoksetin, sertralin, paroksetin, fluvoksamin, sitalopram gibi) sero-