28 AMER‹KAN PS‹K‹YATR‹ B‹RL‹⁄‹ PS‹K‹YATR‹ ‹Ç‹N KURUL SINAVLARI HAZIRLIK VE GÖZDEN GEÇ‹RME KILAVUZU TABLO 2-1. Sol ve sa¤ hemisfer bask›nl›¤›ndaki ifllevsel dikotomiler Sol Sözel Seri Analitik Kontrollü Mant›kl› Propozisyonel Rasyonel Sosyal Sa¤ Sözel olmayan Paralel Holistik Kreatif Resimli Appozisyonel Sezgisel Fiziksel Temporal Loblar Temporal lob birkaç ana bölüme ayr›labilir: 1) hipokampus, amigdala, entorinal ve peririnal korteks, ve anterior parahipokampal girusun ek bir parças›ndan oluflan mezial temporal lob 2) temporal kutup (TP), inferotemporal bölge (‹T) ve bu bölümün ana tart›flma konusu olan posterior temporal lob ve inferior oksipital lob (oksipitotemporal kavflak) aras›ndaki geçifl bölgesi ve 3) Wernicke alan› olarak bilinen sol tarafta yer alan superior temporal girusun posterior bölümü (22. Alan) (fiekil 2-1). Mezial Temporal Bölge Mezial temporal lob, hipokampüs, amigdala, entorinal ve peririnal korteks ve entorinal korteks içine girmeyen parahipokampal girusun ön bölümünden oluflmaktad›r (bkz fiekil 2-1). ralar› ile isimler) esas olarak objeler ve olaylarla iliflkili belle¤in kodlanmas›ndan, sorumlu oldu¤u varsay›lmaktad›r. Bilgiye eriflimi sa¤layan bu durum bu bilginin yeni durumlarda da kullan›lmas›na olanak verir. Kortikal bilgi iflleme bölgelerindeki genifl kapsaml› ba¤lant›larla desteklenir. Bu a¤lar, korteksle aralar›ndaki içba¤lant›lar›ndan dolay› do¤al bir iletiflime sahiptir. ‹liflkisel bilgi çeflitleri temel duyusaldan (örn., göreceli boyut ve flekil) yüksek düzeyli iliflkilere do¤ru uzanmaktad›r (Cohen ve Eichenbaum 1993; Eichenbaum and Cohen 2001). Hipokampal hasara ba¤l› amneziler hakk›nda pek çok iliflkili bölgeler gösterilmifltir. ‹lk olarak, nöropsikolojik bulgular, iliflkisel bellekteki seçici bozulmalar› tan›mlam›flt›r (Ryan ve ark., 2000). ‹kincisi, leyon taraf›yla ö¤renmedeki bozulma flekli aras›nda tutarl› bir iliflki oldu¤u bulunmufltur. Belirli bir biçimde, sol hipokampal sistem hasar› sözel materyali etkileyen fakat sözel olmayan› ay›ran bir amnestik sendroma yol açar; z›t olarak, sa¤ hipokampal sistem hasar› sözel olmayan materyali etkiler (örn., kompleks görsel ve iflitsel flekiller), fakat sözel materyali etkilemez (Frisk ve Milner 1990; Milner 1968, 1972; O’Connor ve Verfaellie 2002 M.L. Smith ve Milner 1989). Üçüncü bir nokta da, hipokampal sistemin alg›salmotor becerilerin ve non dekleratif bellek denilen di¤er bilgilerin ö¤renilmesinde rolü olmad›¤›d›r (Squire 1992). Örne¤in bir hasta, belle¤inden geri ça¤›rmak için böyle bir bilgi yer almasa bile ayna görüntüsünden çizmeyi ve okumay› ö¤renebilir (Corwin 1965, 1968; Gabrieli ve ark. 1993). Amigdala Amigdalan›n bellek üzerindeki rolü tart›flmal›d›r. ‹nsan olmayan primatlarda yap›lan çal›flmalar çeliflkili sonuçlar içerir, amigdalan›n normal ö¤renme üzerinde kritik bir rolü oldu¤unu bildiren sonuçlar oldu¤u gibi (Mishkin 1978; Murray 1990; Murray and Mishkin 1985, 1986) rolü olmad›¤›n› bildirenler de vard›r (Zola-Morgan ve ark., 1989). Mevcut birkaç tane olgu çal›flmas› sonuçlar› da çeliflkilidir (Lee ve ark., 1988; Nahm ve ark., 1993; Tranel ve Hyman 1990). Her ne kadar çal›flmalar bu konuya aç›kl›k getirmeye bafllasa da, amigdalan›n dulgusal belle¤in edinilmesinde ve d›flavurumunda rolü oldu¤u fakat nötral bellekte rolü olmad›¤› görülmektedir. Belirli bir biçimde, amigdalan›n dulgusal uyar›n›n uzun süreli bildirim bellek fleklinde edinilmesi ve kaydedilmesi sürecinde, Hippokampal Kompleks Hipokampus ve yan›bafl›ndaki entorinal ve peririnal korteks birlikte hipokampal kompleks olarak adland›r›l›rlar. Genel bir kan› olarak, hipokampal kompleksin esas ifllevini yeni bilginin kaydedilmesi olarak tan›mlayabiliriz (bildirim bellek). Organizma ve d›fl dünya aras›ndaki etkileflimi kaydetmenin, yan› s›ra planlama gibi düflünce sisteminin iflleyiflinde gerekli bir sistemdir. Hipokampal korteksin birbiri ile iliflkilendiren intrensek faktörler olmasa bile (örn; yüzlerle isimler, telefon numa-