background image
I. r>klar>
A. Temel Bilgiler
Epidemiyolojik araflt>rmalar, insan >s>r>klar>n>n %80'i, genellikle yirmili yafl-
lardaki erkeklerin ellerinde yaralanmaya yol açt>¤>n> göstermektedir. >s>r>¤> nedeniyle elde oluflan enfeksiyonlar y>ll>k el enfeksiyonlar>n>n %25 ila
%30'unu oluflturur ve kültürlerde a¤>z floras>nda mevcut 42'nin üzerinde
bakteri çeflidi üretilmifltir. Her ne kadar ço¤u >s>r>k kavga s>ras>nda oluflsa da
çocuk istismar> ve ev içi fliddet olaylar> da etiyolojide göz ard> edilmemelidir.
B. Patogenez
1.
S>kl>kla yumruk s>k>l> durumda difl ile direk temas sonucu cilt, cilt alt>,
ekstansör tendonlar, kaslar ve kemik direkt olarak hasara u¤rar; ikincil
olarak ekstansör tendon mekanizmas>, kemik ve eklem aral>¤>na bakte-
riyel ekim olur. Yaralanmay> takiben ekstansör mekanizman>n istirahat
pozisyonuna dönmesiyle elin ekstansiyonu, inoküle olan bakterinin
proksimale migrasyonuna neden olur.
2.
Aç>k elde, kemirici tipte >s>r>k, doku etkilenmesinin s>n>rl> fleklinde göz-
lendi¤i bir ezici yaralanmaya yol açabilir ancak dorsal cildin inceli¤i ve
ekstansör mekanizman>n yüzeysel yerleflmesi hasar>n belirgin olarak
artmas>na sebep olabilir. Aç>k el yaralanmalar>, cilt ve cilt alt> dokunun
kayb>yla birlikte elin palmar yüzüne de hasar verebilir ama kal>n ve düz
el ayas>, yo¤un bir flekilde cilde yap>flan faysa elin dolafl>m>n>n, fleksör
tendonlar>n, kas ve kemik yap>s>n>n daha az etkilenmesini sa¤lar.
C. Özgeçmifl/Fizik Bak>
1.
Hasta muayenesinde tam bir özgeçmifl al>nmas> gerekli olsa da yaralan-
ma mekanizmas>, elin pozisyonu, tetanoz afl>lanmas> ve immunsupres-
yon (steroid kullan>m>, diabet, kanser ve HIV) gibi hastaya ba¤>ml> fak-
törler >s>r>lm>fl hastada çok önemli rol oynar.
2.
Fizik bak> tüm vasküler, nörolojik ve müskülotendinöz muayeneyi içer-
melidir. Cilde ait yaralanmalar bir delinme tarz> yaralanmadan çok ge-
nifl flep tarz> avülsiyonlara kadar genifl bir yelpazede ortaya ç>kabilir ve
bu yaralanmalarda, baflta enfeksiyon olmak üzere k>sa ve uzun dönem-
de pek çok komplikasyon gözlenebilir.
3.
El enfeksiyonlar>, bakteri ekiminin ve enfeksiyonun derin doku ve ten-
donlardan temizlenememesi sonucu ortaya ç>kar. Bunlar paronifl-
yal/eponiflyal enfeksiyona ba¤l> >l>ml> selülitten belirgin ak>nt>l> tenosi-
novit ve nekrotizan fasiite kadar de¤ifliklik gösterir.
4.
Ekleme komflu tutulum, kemik ve k>k>rdak destrüksiyonuyla birlikte
seyreden bir septik artritle sonuçlanabilir; bu nedenle baflta metakarpo-
511
Is>r>k Yaralanmalar>
Kodi K. Azari ve Nelson Castillo
Çeviri: Dr. Taçk>n Özalp ve Dr. O¤uz Polatkan
33