background image
Üst ekstremite amputasyonlar> alt ekstremiteye göre belirgin farkl>l>klar gösterir.
Yoklu¤u halinde görmeden yap>lan günlük aktiviteler engellenece¤inden, burada du-
yu daha bir önemlilik arzeder. Benzer seviyelerde üst ekstremite amputasyonu yap>-
lanlarla karfl>laflt>r>ld>klar>nda, alt ekstremitede daha iyi bir fonksiyonel sonuç elde
edilmektedir. Örne¤in; dirsek alt> amputasyonlu kifliler karfl>laflt>r>ld>¤>nda, diz alt>
ampute olan bir kifli günlük aktivitelerde daha az zorluk yaflamaktad>rlar. Neyse ki,
üst ekstremite amputasyonlar> alt ekstremite amputasyonlar>ndan daha az s>kl>ktad>r
ve s>kl>kla daha distal seviyelerdedir.
Travma, damarsal anomaliler gibi konjenital deformiteler ve tümör ya da kronik
damar hastal>klar> gibi kazan>lm>fl durumlar dahil, birçok durum üst ekstremite am-
putasyonlar>na neden olabilir.
I. Amputasyonun Amaçlar>
Nedene bak>lmaks>z>n, amputasyonlar> takiben fonksiyonu en yüksek seviyeye ç>kar-
mak ve morbiditeyi en aza indirmek için önemli noktalar vard>r.
1.
Fonksiyonel uzunlu¤un korunmas>
2.
Kal>c> örtünmenin sa¤lanmas>
3.
Duyu yetene¤ini korumak ve semptomatik nöromalar> en aza indirmek
4.
5.
Uygun oldu¤unda protezin erken uygulanmas>
Parmak ucu yaralanmalar> ve bunlar>n rekonstrüksiyonlar> için yap>lacak yumu-
flak doku flepleri bahsi, yumuflak doku örtümü bölümünde anlat>lacakt>r.
II. Genel Prensipler
A. Nörovasküler Demete Yaklafl>m
Arter ve sinir birbirinden ayr>lmal>d>r. Bir sinirdeki herhangi bir kesi nöromaya ne-
den olacakt>r. Amputasyon s>ras>nda sinire yaklafl>mda amaç sinir güdü¤ünü cerrahi
skardan uzakta sa¤l>kl> bir doku içinde kalmas>n> sa¤lamakt>r. Bu ifllem, sinire nazik-
çe traksiyon uygulan>p tek seferde kesilerek ve sa¤l>kl> yumuflak dokunun alt>nda mi-
nimal mekanik temas ile retrakte olmas>na izin verilerek baflar>labilir. Arter koterize
edilmeli ve yara skar>ndan proksimale retrakte olmas>na izin verilmelidir.
B. Tendonlara Yaklafl>m
Genel bir kural olarak hem fleksör hem de ekstansör tendonlar distale çekilerek ke-
silirler ve proksimale retrakte olmalar>na izin verilir. Ekstansörler di¤er yap>lara (ör-
ne¤in; lateral bantlar, sagital bantlar ve ba¤lant>lar> ile komflu ekstansör tendonlara)
yap>flmalar>ndan dolay> fleksör tendonlardan çok daha az retrakte olacakt>r. Tendon-
lar>n normal kaymalar>n>n engellenmesi sonucunda, kalan parmaklar>n fonksiyonla-
58
Amputasyonlar ve Protezler
Warren C. Hammert
Çeviri: Dr. Kadir Ertem ve Dr. Eftal Güdemez
6