F.
Yanan vücut yüzey alan> yaklafl>k olarak : Bafl %9, gö¤üs ön bölümü ve ka-
r>n %18, gö¤üs arka bölümü ve kar>n %18, her kol %9, her bir bacak %18,
ve genital bölge %1 fleklinde hesaplan>r.
V. De¤erlendirme
Termal yaralanmalar>n de¤erlendirilmesi yumuflak doku yaralanmas>n>n geniflli¤ine
ve fliddetine dayan>larak yap>l>r. Erken dönemde yaralanman>n derinli¤ini belirlemek
zor oldu¤u gibi geniflli¤i de çok net olmayabilir. Tüm yanm>fl hastalar efllik eden sis-
temik yaralanmalar aç>s>ndan tam olarak de¤erlendirilmeli ve agresif olarak s>v> re-
susitasyonu yap>lmal>d>r. Yan>k merkezine sevk edilme flartlar> Amerikan Yan>k Der-
ne¤i taraf>ndan tam olarak tan>mlanm>flt>r.
A. Transfer için Amerikan yan>k derne¤i kriterleri
1.
TVYA'n>n %20'sinden fazla k>smi ya da tam kal>nl>kta yan>¤> olan, 10
ile 50 yafl aras>ndaki hastalar.
2.
TVYA'n>n %10'undan fazla k>smi ya da tam kal>nl>kta yan>¤> olan, 10
yafl alt> veya 50 yafl üstündeki hastalar.
3.
TVYA'n>n %5'inden fazla tam kal>nl>kta yan>¤> olan, herhangi bir yafl-
taki hastalar.
4.
Eller, ayaklar, yüz, göz, kulak, perine, genital bölge ve büyük eklemler-
de k>smi veya tam kat yan>klar.
5.
Y>ld>r>m çarpmas> gibi gibi yüksek voltajl> elektrik yaralanmalar>.
6.
Kimyasal yan>klar.
7.
Yan>kla birlikte buna efllik eden travma (örn., k>r>k) olgular>nda yan>-
¤>n morbidite ve mortalite aç>s>ndan büyük risk teflkil etti¤i hastalar.
Travman>n daha büyük acil risk oluflturdu¤u durumda, hasta stabil ha-
le gelip bir yan>k merkezine transfer edilene kadar bafllang>çta bir trav-
ma merkezinde tedavi edilebilir.
8.
.
9.
Ekstremite veya gö¤üsün çevresel yan>klar>.
10. Yan>k resüsitasyonu ve iyileflmeyi daha da zorlaflt>ran ve önceden var
olan t>bbi bir durum ya da mevcut mortalite riski (diyabet, kronik obs-
trüktif akci¤er hastal>¤> ve koroner arter hastal>¤>) olan hastalar.
11. Yan>k-yaral> çocuk bak>m> için kalifiye personel veya ekipmana sahip
olmayan hastaneler.
12. Özel olarak sosyal, duygusal, ya da uzun süreli rehabilitasyon deste¤i
gerektiren yan>kl> hastalar (Bu flüpheli çocuk istismar>, madde ba¤>ml>-
l>¤>, vb içeren durumlar> da içine al>r).
Yanm>fl ekstremitenin klinik de¤erlendirilmesi en önemli araç ol-
maya devam etmektedir. Yaralanman>n gerçek derinli¤ini de¤erlendir-
mek zor olabilir ve takip eden günler içinde cans>z dokular>n demarkas-
yon hatt>n> belirlemek için seri muayeneler gerekebilir.
B. Termal yaralanma en iyi flekilde yaralanmaya dahil olan doku tabakas> ile
aç>klan>r
1.
Yüzeysel (birinci derece) yan>klar, sadece epidermisdedir, görünüfl
olarak eritematöz, dokunmakla a¤r>l>d>r ve en iyi flekilde sadece topikal
bak>m ile tedavi edilirler.
2.
K>smi kal>nl>kta (ikinci derece) yan>klar tüm epidermisi ve de¤iflen
derinliklerde dermisi etkiler.
a)
Yüzeysel parsiyel kal>nl>ktaki yan>klar genellikle pembe renkli,
nemli, ve a¤r>l>d>r; 2 ila 3 hafta içinde kendili¤inden iyileflir ve en
iyi flekilde konservatif tedavi edilirler.
b) Derin parsiyel kal>nl>kta yan>klar kuru, benekli pembe ile beyaz
renk aras>nda ve de¤iflken derecelerde duyu ile karakterizedir. Bu
Bölüm 31 · Termal Yaralanmalar
503