background image
I. Girifl
Avasküler nekroz (AVN), kan ak>m>n>n kesilmesine ba¤l> kemik bileflenlerindeki
hücrelerin ölümü olarak tan>mlan>r. Bu da kemik kollaps>, eklem destrüksiyonu, a¤-
r> ve eklem fonksiyonunda kay>p fleklinde sonuçlan>r. AVN çok say>da etken ile ilifl-
kilidir ve genellikle femur bafl>, humerus bafl>, femoral kondil gibi uzun kemiklerinin
epifizleri oldu¤u gibi lunatum, skafoid ve kapitatum gibi el bile¤inin küçük kemikle-
ri de etkilenebilir.
II. Etyoloji
El ve el bile¤indeki AVN ço¤u kez idiyopatiktir, efllik eden geçirilmifl travma veya tefl-
his edilmifl bir neden yoktur, ancak uzun kemiklerdeki AVN ile ilgili baz> risk faktör-
leri belirlenmifltir ve bunlar:
A. Kortikosteroidler: Kortikositeroid kullan>m> nedeni ile ilgili ileri sürülen en
yayg>n mekanizma karaci¤erden harekete geçen lipidlerin kemikteki uç ar-
terleri t>kamas>d>r. Uzun süreli steroid kullan>m>n>n riskleri araflt>r>l>rken,
AVN ile sonuçlanan uzun süreli kortikosteroid kullan>m> olan çok say>da
olgu rapor edilmifltir. Cushing sendromunda oluflan afl>r> endojen kortikos-
teroid üretimi de osteonekroz oluflumuna predispozan olabilir.
B. Kollajen vasküler bozukluklar>: Romatoid artrit, skleroderma, SLE ve der-
matomiyozitis gibi vaskülite neden olan baz> durumlarda kemik kan ak>-
m>nda bozulma ile sonuçlanan arter ve arteriollerde t>kanma görülebilir. Bu
hastal>klar>n tedavisi genellikle düzenli kortikosteroid kullan>m> gerektirir
bu da bu hastalar> AVN için daha yüksek riskli duruma getirir.
C. Alkolizm: Kronik alkolizm ve bununla iliflkili ya¤l> karaci¤er hastal>¤>, AVN
geliflmesine yol açabilecek ya¤ embolisi riskini artt>rd>¤> düflünülmektedir.
Femur bafl> bunun en s>k olufltu¤u yerdir.
D. Orak hücre hastal>¤>: Bu hastal>ktaki orak flekilli hücreler küçük damarlar-
da tromboz ve kemik infarktlar> oluflturabilir. Orak hücre hastal>¤> olan has-
tada AVN meydana gelirse, bu genellikle hematopoeze aktif kat>lan kemik-
lerde oluflur.
E.
Di¤er AVN sebepleri aras>nda, çözünmüfl haldeki nitrojenin emboli olufltu-
ran hava kabarc>klar> halinde hücrelerden sal>nd>¤> bir durum olan Caisson
hastal>¤>d>r.
F.
Gut hastalar>n>n yaklafl>k %30'da baz> AVN çeflitlerinin gözlenmesi nede-
niyle gut'un da AVN için bir risk faktörü oldu¤u bildirilmifltir.
III. Patogenez
Osteonekroz patogenezi genel olarak 4 farkl> evreye ayr>lm>flt>r: avasküler evre, revas-
külarizasyon evresi, onar>m evresi ve deformite evresi. Histolojik ve radyolojik de¤i-
fliklikler bu evrelerin her birine efllik etmektedir.
444
Osteonekrozlar
Raymond S. Fryrear ve Steven L. Moran
Çeviri: Dr. Yüksel Özkan ve Dr. Mahmut Kömürcü
23