c)
Cildin canl>l>¤> için arteryel ak>m>n sadece %10'u gereklidir, geri
kalan %90'>n amac> >s> regülasyonudur.
d) Besleyici kapiller yata¤>n kan ak>m> yetersiz kald>¤>nda doku ülse-
rasyonlar>, iskemi ve nekroz geliflebilir
III. Kan Ak>m Fizyolojisi
A. Büyük damarlardaki ak>m, s>v> dinamikleri yasalar>na uyar: Çap, bas>nç ve
direnç.
B. Kritik arteryel stenoz: Kritik seviye olan %50'ye kadar arteryel çap>n küçül-
mesi, kan ak>m>nda minimal azalmaya yol açar.
C. Vasküler duvar kontrolü: Santral sinir ve lokal damar kontrol sistemleri ta-
raf>ndan; vazokonstriktörler, vazodilatatörler, trombolitik ve trombojenik
maddeleri içeren sinir innervasyonlar> ve dolafl>mdaki vazoaktif kimyasal-
larla sa¤lan>r.
D. Stenoz sonras> iskemiyi azaltmak için oluflan kompansatuar mekanizmalar:
Arteryel geniflleme, kollateral damar oluflumu ve damar endotelyumundan
sal>nan vazodilatatörler nedeniyle azalan arteryel direnç söz konusudur.
IV. De¤erlendirme
A. Ofis De¤erlendirmesi
1.
Medikal öykü
a)
S>k yak>nmalar: Vasküler kitle ya da iskemi semptomlar>
b) Tekrar eden el yaralanmalar> ya da titreflime maruz kalma gibi akut
ya da kronik travma
c)
Sistemik hastal>klar: Hematolojik, metabolik (diyabet), ba¤ doku
hastal>klar> ve ateroskleroz
d) Kullan>lan ilaçlar özellikle vazoaktif etkili olanlar
e)
Tütün ürünlerinin kullan>m>
2.
Fizik muayene
a)
Üst ekstremitenin cilt ve t>rnaklar>, döküntü, ülserasyonlar, kana-
malar, skarlar, t>rnaklarda daralma (sklerodaktili), çomaklaflma ve
k>l da¤>l>m> aç>s>ndan bakarak muayene edilir.
b) El rengi: Solukluk, k>zar>kl>k, siyanöz
c)
Her iki üst ekstremite aras>nda ya da tek tek parmaklar aras>nda >s>
fark>
d) Üzerinde duyulabilen ya da palpe edilen titreflimi olan kitleler
e)
El bile¤i ve dirsekte arteryel nabazan
3.
Allen testi: El bile¤inde her iki artere bask> yap>l>r ve hastadan elini
yumruk yap>p açmas> istenir. Arterler üzerindeki bask>ya birer birer son
verilir. Kan>n tüm parmaklara geri gelifli ve dönüfl süresi not edilir. Kan
dönüflü 6 saniyeden fazla gecikiyorsa bilek seviyesinde arteryel daralma
ya da t>kanmay> gösterir.
4.
Doppler muayenesi: Ultrasonik ölçüm cihazlar>, k>rm>z> kan hücreleri-
nin hareketiyle oluflan ses dalgalar>n>n s>kl>¤>ndaki de¤iflimler arac>l>-
¤>yla kan ak>m miktar>n> tespit ederler. Dopplerden ç>kan veriler duyu-
labilen ses dalagalar>na çevrilir. El bile¤i, palmar ark ve sonra parmak-
lar>n digital arterleri dinlenir. Dijital sesler dinlenirken s>rayla radial ve
ulnar arterler t>kan>r ve Allen testiyle elde edilen bulgularla desteklenir.
434
K>s>m II · Özel Durumlar