rinden sorumlu olduu düünülmektedir. Bu patofizyolojik sürece periferik sensitizasyon
adi verilir. kinci temel patofizyolojik süreçte (ektopik ateleme), uyari eiindeki azal-
ma ve/veya uyari iddetindeki artma ile nosiseptörlerin bazal ektopik dearj orani artar.
Burada en önemli alan, sinir hasari olan alan ve bununla ilgili olan dorsal kök ganglionu-
dur. Ayrica, normal olan duysal nöronlar da airi uyarilabilir hale gelebilir. Sonuç olarak,
duysal nöron metabolizmasi farklilair. Duysal impulslarin oluumundan sorumlu iyon
kanallari ve membran reseptörlerinin sentezi ve dailiminda farkliliklar meydana gelir.
Hasarli bölgedeki duyarlilii artmi nosiseptörler; monoaminler, sitokinler, prostanoidler,
peptidler, nörotransmitterler ve büyüme faktörleri tarafindan etkilenir. Nörotransmitterler
ve mediyatörler arasindaki etkileimler, periferde meydana gelen nosiseptif uyarilarin duy-
sal bütünlüünü ve modülasyonunu salar.
açisindan yakin ilikinin olduu, doku hasari ile balayip yara iyilemesi ile azalarak kay-
bolan aridir. Postoperatif ari, renal kolik, miyokard infarktüsü ve pankreatit gibi akut
arili durumlar; bir doku hasari sonucu balar ve yara iyilemesi sürecinde giderek aza-
lir. Neden olan lezyon ile ari arasinda yer, zaman ve iddet açisindan yakin iliki vardir.
Beraberinde otonom sinir sistemi aktivasyonuna bali olarak taikardi, hipertansiyon, ter-
leme, solukluk gibi bulgular vardir.
lar serbestleirken, algojenik (ari oluturan) maddeler salinir. Cerrahi insizyon alaninda
primer hiperaljezi oluur. Ayrica komu bölgelerde sekonder hiperaljezi ve allodini olu-
umu da gözlenebilir. Bu arili durumlarin mekanizmasiyla ilgili deiik görüler ortaya
konmutur. Balangiçta hiperaljezi ve allodininin oluumundan periferik mekanizmalar
sorumlu tutulmutur. Birçok aratirmaci hiperaljezi oluumunun periferik nosiseptörlerin
duyarliliindaki artia bali olduunu savunmutur. Allodininin ise bu duyarliliin daha
da artmasiyla gelitiini ileri sürmülerdir.
geciktiren, mortalite ve morbiditeyi arttiran faktörlerdir. Uygulanacak olan analjezi preo-
peratif dönemde balamali, peroperatif dönemde devam etmeli ve postoperatif dönemi de
kapsamalidir. Bu ekilde oluturulan dengeli analjezi ile stres yanitin oluturacai zararli
etkiler en aza indirilebilir.
2. Sinaptik fonksiyonda ve spinal korddaki nosiseptif yolda deiiklikler
3. Nöroendokrin yanitlar sonucunda hiperglisemi ve negatif nitrojen balansi
4. Sempatoadrenal aktivite ile kalp hizi ve kan basincinda arti ve bölgesel kan akiminda
retuar hedef organlardaki nöroendokrin cevapta deiiklikler meydana gelir. Bu hormo-
nal ve metabolik deiiklikler yaralanmaya veya travmaya stres cevap olarak adlandirilir
ve endokrinolojik, immunolojik ve hematolojik etkileri içeren sistemik yanitin bir parçasi
olarak kabul edilir.