len irreversibl hasarlar ölüme yol açar. Travmada meydana gelen en önemli patofizyolojik
deiiklikler öyledir:
dokuda ekstraselüler sivi birikmesi sonucu dolaimdaki kan hacmi azalir, bu durum ba-
roreseptörleri uyararak nöroendokrin bir yanit oluturur. Sonuç olarak; ACTH, vazopres-
sin, büyüme hormonu, epinefrin, norepinefrin, renin ve glukagon salinimi artar. Epinefrin
düzeyinde arti pankreatik insülin salinimini inhibe ederken, ACTH ve renin-anjiotensin
salinimi da aldosteron ve kortizol düzeylerinde artia yol açar.
tilmasidir. Su tutulumu daha çok hipotalamo-hipofizer sistemdeki uyarilmaya bali olarak
sürekli ACTH sekresyonu ile, sodyum tutulumu ise aldosteron etkisi ile olur. Travma son-
rasinda nörojenik hiperventilasyon ve hipoksemi sonucunda respiratuar alkaloz, vücuttan
H
pihtilama faktörlerinde azalma, dolaimdaki fibrinojen yikim ürünlerinde artma sonu-
cunda Dissemine ntravasküler Koagulopati (DK) tablosu geliir.
cierlerdir. Sempatik aktivasyon ve katekolamin dearji ile periferde vazokonstrüksiyon
meydana gelir, arteryel basinç yüksek tutulmaya çaliilir. EKG'de bradikardi, ST deiiklik-
leri, ventriküler veya supraventriküler aritmilere rastlanabilir. Akcierlerde meydana gelen
etkiler ise konjesyon, pulmoner ödem, tromboemboli, arteryo-venöz antlar, intraalveolar
hemoraji, plevral efüzyon ve fibrozis eklinde özetlenebilir. Özellikle kafa travmalarinda en
sik görülen pulmoner cevap, nörojenik pulmoner ödemdir.
tedavi sürecini izlemek ve iyiletirmek amaciyla çeitli skorlama sistemleri gelitirilmitir.
Travmada kullanilan skorlama sistemleri anatomik, fizyolojik ve bunlara yain eklenmesi
ile üç ana balik altinda toplanmaktadir.
abdomen, pelvis, ekstremiteler ve dier vücut yüzeyleri) yaralanmanin ciddiyetini deer-
lendirmek üzere gelitirilmitir.
kullanilir. AIS'deki skorlama uygulanir ve en yüksek puani alan üç bölgenin puanlarinin
karesi toplanarak hesaplanir. Karelerinin alinmasinin nedeni çoul yaralanmalarin etkisi-
nin tek baina etkilerinin toplamindan daha fazla olmasidir.
edilmesi ve yaralanma sonrasi mortalitenin deerlendirilmesinde en sik kullanilan skorla-
madir. Gözlerin açilmasi, motor cevap ve sözel yanitlarin niteliine göre puanlandirilir.