background image
Antik uygarliklardan beri kan, yaamla bir tutulmu ve insani hayatta tutan, ona güç ve
insanca özellikler veren bir unsur olarak görülmütür. nsandan insana kan nakli ilk kez
1818'de yapilmitir.
Dolaimin en önemli görevlerinden biri metabolizma için kullanilacak oksijeni dokulara
taimaktir. Oksijen kanda iki formda bulunur; hemoglobine bali ve plazmada çözünmü
durumdadir. Giriim boyunca kan kaybi olutukça, intravasküler hacim ve hemoglobin
kaybi nedeni ile oksijen taima kapasitesi azalacaktir. ntravasküler hacim azaldiinda
kompansatuar taikardi ve vazokonstrüksiyon ile kardiyak debi korunmaya çaliilir. Ancak
volüm kaybinin devami halinde kardiyak debi azalir. Bu durum, dokulara oksijen sunu-
munun azalmasi demektir. ntravasküler hacmin kolloid ve kristalloidler ile yeniden ya-
pilandirilmasi ile kardiyak debi normale döner ve hemodinamik stabilite salanir. Ancak
kristalloid ve kolloidlerle destek salansa da kabul edilebilen minimum hemoglobin kon-
santrasyonu vardir. Güvenli minimum hemoglobin konsantrasyonu hastadan hastaya de-
iir. Aslinda normovolemi salandiinda, salikli bireylerde hematokritin %5-6 (Hb: 2 g/
dL)'ya kadar dümesinin tolere edildii görülmütür. Oksijen sunumunun metabolik ge-
reksinimleri salayamayacai siniri saptamak için gelitirilen teorik modellerde ise kritik
hematokrit deeri %14 (Hb: 4.7 g/dL) olarak saptanmitir.
KAN GRUPLARI
ABO antikorlari klinik olarak önemi en fazla olan antikorlardir. En tehlikeli immunolojik
komplikasyonlar, uygunsuz ABO grubu kan transfüzyonlari ile geliir. Bu antikorlar damar
içinde hemolize neden olurlar ki, bu en ciddi komplikasyonlardandir. Güvenli bir trans-
füzyon için kan gruplarinin belirlenmesi ve karilatirilmasi gerekir. Bunun için u testler
yapilmalidir:
Alici ve verici eritrositlerinin ABO ve Rh gruplari belirlenir. Alici ve vericinin kan tip-
lerinin belirlenmesi, transfüzyon için kan seçiminde ilk adimdir. Rutin kan tiplemesi, erit-
rositlerin membranlari üzerindeki antijenleri belirlemek için yapilir. Doal yolla oluan
antikorlar (anti-A ve anti-B) eritrosit membranlarinda A veya B antijeni veya her ikisinin
yokluuna bali olarak olumaktadir. Anti-A ve anti-B kullanilarak eritrosit yüzey antijeni
varliinin veya yokluunun gösterilmesine direkt gruplama; direkt gruplamanin doru-
lanmasi amaci ile anti-A ve anti-B hücrelerinin kullanilarak serumdaki anti-A ve anti-B
antikorlarinin gösterilmesi ilemine karit gruplama denir. Rh sistemi ise en karmaik erit-
rosit antijen sistemlerindendir ve immunojenitesi yüksektir. En güçlü antijen D'dir. Anti-D
antijeni ile aglütine olan eritrositlere Rh pozitif, aglütine olmayanlara ise Rh negatif denir.
163
Kan ve Kan Ürünü Transfüzyonu
Meltem Gül
14