background image
76
Anesteziyoloji
Kasilma Fizyolojisi
Asetilkolin sinir kas kavaindaki iletici moleküldür, sinir ucunda kolin asetilaz enziminin
aracilii ile kolinin asetilasyonu sonucu oluur. %80'i sinir sonunda veziküller içinde prote-
ine bali olarak, %20'si de aksoplazmada (sinir hücresinin plazmasi) erimi halde bulunur.
Kavak öncesi reseptörler asetilkolin sentez ve salinimi için gereken sodyumun spesifik
iyon kanallarini kontrol ederler.
Sinir hücresinin zari seçici geçirgendir. Bu nedenle istirahat sirasinda hücre içi K
+
youn-
luu hücre diindakinden fazla, Na
+
ve Cl
-
younluu ise azdir. yon younluklarindaki bu
farklilik nedeniyle hücre zarinda 60-90 mvoltluk bir gerilim ile hücre polar durumdadir.
Sinir hücresi uyarildiinda zar seçici geçirgenliini kaybeder ve iyonlar younluk farkina
göre zardan kolayca geçer. Bunun sonucunda 100 mvolt'luk bir aksiyon potansiyeli oluur
ve hücre içi gerilim 40 mvolta ulair. Bu olaya depolarizasyon denir. Depolarizasyon dalgasi
sinir boyunca iletilir. letim miyelinsiz liflerde devamli, miyelinli sinir liflerinde ise Ranvier
düümleri arasinda siçrayici tiptedir.
Sinir boyunca depolarizasyon dalgasi eklinde ilerleyen uyarinin kas hücresine geçii (sinir
kas iletimi) asetilkolin ile salanir. Sinir sonuna bir uyari geldiinde depo edilen asetilko-
linin protein bai çözülür. Veziküller açilir ve çok sayida asetilkolin molekülü açia çikar.
Asetilkolin saliniminda Ca
+2
önemlidir. Aksiyon potansiyeli ile deporalize olan sinir sonu
membrandaki kalsiyum kanallari açilir ve kalsiyum hücre içine girer, younluk farki ile
aksoplazma içine difüze olur.
Kavak sonundaki kas hücresinin zari (motor son plak) asetilkolin için reseptör proteini
tair. Bu protein fosfor içeren polipeptid yapisindadir ve kas hücresi tarafindan sentezle-
nir. Kavak sonrasi reseptörler esas olarak sodyum kanallaridir, kas hücresi zarina bali,
normalde kapali olan tübüler yapilar eklindedir. Asetilkolin ve depolarizan nöromusküler
blokerler buradaki kolinoreseptöre balanir. Reseptör-asetilkolin reaksiyonu sonucu kanal
açilir. Sodyum ve kalsiyum hücre içine girer, potasyum hücre diina çikar. Böylece depola-
rizasyon olur ve kas lifi boyunca yayilan depolarizasyon mekanik kasilmaya yol açar. Daha
sonra asetilkolin, asetilkolinesteraz tarafindan parçalanir. Reseptör proteini dinlenme duru-
muna geçer. Kolin tekrar sinir ucuna girer ve asetilkolin sentezi devam eder.
Depolarizan blok yapan ilaçlar da asetilkolin gibi etki yapar ve blok süresince kanal açik
kalir ve kas lifi dier uyaranlara cevap vermez. Nondepolarizan nöromusküler blokerler
ise kolinoreseptöre balanarak asetilkolinin bunlara ulamasini engeller ve blok süresince
kanal kapali kalir. Böylece motor son plain depolarizasyonu engellenir.
Kavak öncesi ve sonrasi reseptörlerin yaninda kavak dii reseptörler de vardir. Bunlar
tüm iskelet kasi boyunca bulunur. Bu reseptörlerin sentezi normalde nöral aktivite tarafin-
dan baskilanir. Ancak uzami inaktivite, sepsis, denervasyon veya yanik hasari gibi iskelet
kaslarinin travmasi söz konusu olduunda kavak dii reseptörler çoalir. Aktive olduk-
larinda daha uzun süre açik kalir ve daha fazla iyonun geçmesine izin verirler. Bu durum
yanik hasari veya denervasyon olan hastalarda süksinilkolin kullanildiinda ortaya çikan
abartili hiperkalemik cevabi ve ayrica bu reseptörlerin proliferasyonu, yaniklar veya uza-
mi mekanik ventilasyon gibi durumlarda görülen nondepolarizanlara kari tolerans veya
direnci de açiklayabilir.