inda, prehistorik dönemden balanilmasi gerekir. Bulunan belgelerden, bazi cerrahi i-
lemlerin yapildii ve bu ilemler sirasinda bitki yapraklari (coca yapraklari) ve bitki kökleri
(mandrago kökü) kullanildii bilgileri elde edilmitir. Sonraki dönemlere ait belgelerden
alkol, hint keneviri ve ban otunun kaynatilarak içirilmesi ile uyku veya dalginlik hali olu-
turulmasi hedeflendii bilgileri elde edilmitir. Orta çada opium türevleri içeren otla-
rin kullanimi öne çikmitir. Çeitli otlarin kariimi kaynatilip bir süngere emdirilir ve bu
süngerler kullanilacai zaman ilik bir suya konulurmu. Ameliyat diyebileceimiz arili
giriimler sirasinda bu süngerler hastanin burun delikleri üstüne yerletirilerek hastanin
koklamasi salanir ve bu yöntemle hastalar uyutulmak istenirmi.
mek daha kolay olurdu. Anesteziyoloji'nin derinliklerinde kaybolmamak için 18. yüzyildan
balayarak önemli dönemeçlerin altini çizmek gerekir. Oksijen (1771) ve azot protoksiti
(1772) bulan Joseph Priestley, tüm bilimlere ve anesteziyolojiye çok büyük katki yapmitir.
Sonrasinda Humphrey Davy azot protoksit üzerinde çalimalar balatmi (1799) ve azot
protoksitin ariyi ortadan kaldirdiini göstermitir. 1844 yilinda Horace Wells azot pro-
toksit kullanarak arisiz di çekmeyi baarmitir. 1846 yilinda inhalasyon anestezisi fikrini
dile getirerek eter anestezisi ile di çekme denemesini Boston'da Morton gerçekletirmitir.
48 yainda ölen William T.G. Morton'un mezar tainda "anestetik inhalasyonu bulan ve
uygulayan, ameliyat arilarini yok eden insan" yazisi bulunmaktadir. Londrali John Snow
özel inhalatörünü gelitirmi, major ameliyatlarda anestezi vermi (1847) ve ilk aneste-
zi uzmani doktor olarak kayitlara geçmitir. Ayni tarihte skoçyali Simpson kloroformu
inhalasyon anestezisinde kullanmitir. nhalasyon anestezisi uygulanan hastaya morfinin
deri altindan verilmesi ile arinin ortadan kalktii, anestetiklerin kullanim miktarinin
azaldii ve anestezi sonrasi daha iyi konfor salandii, 1868 yilinda Green tarafindan ileri
sürülmütür. Ayni yilda azot protoksit+oksijen kariimi ilk kez baarili olarak, Amerika'da
Andrews tarafindan kullanilmitir. 1884 yilinda Koller, göz ameliyatinda kokaini lokal
anestetik olarak kullanmi ve anesteziyolojide yeni bir sayfa açmitir. 18. yüzyildan ba-
layan ve 19. yüzyilin ortalarinda zirve yapan gelimelerle, modern anestezinin temelleri
atilmi ve hastalarimiza bugün uyguladiimiz anestezi yöntemlerinin felsefeleri oluturul-
mutur. 20. yüzyila girmeden önce, anestezide büyük çiir açacak intratrakeal anestezi için
gerekli olan laringoskopi aleti (autoscope) 1895 yilinda Kirstein tarafindan yapilmi ve 20.
yüzyilin bainda Kuhn (1902) laringeal entübasyon yapmayi baarmitir. Magill, Waters
ve Guedel'in bu konudaki çalimalarindan çok yararlanilmitir. Laringoskop kullanilarak
ilk entübasyon uygulamasi, 1907 yilinda Chevalier Jackson tarafindan gerçekletirilmitir.
Biliminin Tarihi