background image
384
Anesteziyoloji
HASTA POZSYONLARI
Baarili bir ameliyat için uygun pozisyonlar ile pozisyon hatalarina bali olarak ameliyat si-
rasinda ve sonrasinda ortaya çikabilecek komplikasyonlarin iyi bilinmesi gereklidir. Uygun
pozisyon; cerrahin cerrahi alana en rahat ekilde ulaabilecei, anestezistin ise havayolu ve
damar yoluna en kolay hakim olabilecei, ayni zamanda da vücudun fizyolojik fonksiyon-
larini koruyabilecei pozisyon demektir.
Ameliyat öncesinde pozisyonla ilgili tam bir deerlendirme yapilmi olmalidir. Ameliyat
süresi ve eski ameliyatlarda pozisyona bali yaanmi sikintilar, airi imanlik veya de-
kompanse kalp yetmezliine bali nefes darlii, bel ve boyun fitiinin varlii, endoprotez-
ler, kontraktürler, politravma hastalarinda taze veya tedavi edilmemi kiriklarin mevcudi-
yeti ile hareket kisitliliina yol açan eklemlerin bilinmesi doru pozisyon için gereklidir.
Kalça protezlerinin varlii, özellikle litotomi ve traksiyon masasina alinacak hastalarda
çikik riski taimaktadir. Pozisyon verilirken eklemlerin mümkün olduunca nötral pozis-
yonda olmasina dikkat edilmelidir.
Ortopedik cerrahide sik kullanilan 3 temel pozisyon bulunmaktadir. Bunlar siklik sirasina
göre; sirtüstü (supin), yan (lateral dekübitus) ve yüzüstü (pron) pozisyonlardir.
Sirtüstü Pozisyon
Sirt üstü yatan bir kiide karin içi organlarin basisina bali olarak diyafram yukari ve dia
doru hareketlenir, böylece fonksiyonel rezidüel kapasite ve total akcier kapasitesinde
azalma meydana gelir. Ayrica altta kalan akcier bölgesinde kanlanma artarken, üstte kalan
kisimda havalanma artar ve altta kalan akcier alanlarinda atelektaziler geliebilir. Sonuç
olarak, sirtüstü pozisyonda parsiyel oksijen basincinda düme yani doku oksijenlenmesin-
de azalma görülebilir.
Sirt üstü pozisyonda, boyun omurlarinin nötral pozisyonu korunmali, bain arkasi jeller
ile desteklenmeli, yüz hafifçe öne doru bakmali ve ba ile omurga ayni seviyede olmalidir.
Kollar gövde ile en fazla 90
o
açi yapacak ekilde açilmali ve ameliyat masasinin demir par-
çalari ile temasi engellenmelidir. Uygun olmayan pozisyonda ulnar sinir sikimasina bali
olarak ameliyat sonrasinda 4. ve 5. parmaklarda his kaybiyla sonuçlanan felçler görülebilir.
Bacaklar dizlerden hafifçe bükülmü olmali ve diz altlarina ince bir yastik veya jel konul-
malidir. Dikkat edilmez ise fibula kemiinin ba kisminda peroneal sinir sikimasina bali
olarak kompartman sendromu ve düük ayak geliebilir. Topuklar jel veya topuk rulolari
ile korunmalidir.
Yan Pozisyon
Sirt üstü pozisyonda görüldüünden daha az olmakla birlikte, akcierlerin kanlanma ve
havalanmalari arasindaki denge bozulabilir. Vital kapasite ve tidal volüm azalirken, altta
kalan akcier bölgelerinde atelektaziler geliebilir. Mediasten aaiya doru yer deiti-
rirken, kalbin aksinda dönme olabilir. Bacaklardan kanin kalbe dönüünün engellenmesi
nedeniyle kalbin atim hacminde azalma, buna bali olarak sivi replasmani ve vazoaktif
ilaçlarla tedavi gerektiren hafif düzeyde hipotansiyon geliebilir.
Boyun omurlarinin nötral pozisyonda olmasina dikkat edilirken, ba altina simit eklinde
jel yerletirilmeli, kulak ve gözler baskidan korunmalidir. Alttaki kol sirt üstü pozisyon
gibi hazirlanmali, üstteki kol ise dirsekten hafifçe bükülmü halde, avuç içi aaiya ba-