262
Anesteziyoloji
ciliiyla pulmoner kapiller yataa tair. Pulmoner kapiller yatakta gerçekleen gaz deii-
minden sonra, oksijenden zengin, karbondioksitten fakir kan, pulmoner venler araciliiyla
sol atriuma döner. Broniyal sistemin kani ise aorttan gelir ve bu kanin büyük kismi pul-
moner venler araciliiyla akcierden uzaklatirilir.
Akcier Volümleri ve Akcier Kapasiteleri
Akcier Volümleri
· Rezidüel Volüm (RV): Maksimum ekspirasyon sonrasinda kalan gaz hacmi,
· Ekspiratuar Rezerv Volüm (ERV): Normal ekspiryum sonrasinda, zorlu ekspiryum ya-
parak çikarilan gaz miktari,
· Tidal Volüm (TV): Her nefeste alip verilen hava miktari, her normal solunum hareketi
ile akcierlere alinan veya akcierlerden çikarilan hava hacmi,
· nspiratuar Rezerv Volüm (RV): Normal inspiryum sonrasinda yapilabilecek maksi-
mum inspiryum miktari,
Akcier Kapasiteleri
· Total Akcier Kapasitesi (TAK): Maksimum inspiryum sonrasinda akcierlerde olan
toplam gaz hacmi, TAK = RV + ERV + TV + RV
· Vital Kapasite (VK): Maksimum inspiryum sonrasinda ekspiryum yapilarak çikarilabi-
lecek maksimum gaz hacmi, VK = ERV +TV + RV
· Fonksiyonel Reziduel Kapasite (FRK): Normal ekspiryum sonrasinda akcierlerde ka-
lan gaz miktari, FRK= RV + ERV
· nspiratuar Kapasite (K): Normal ekspiryum sonrasinda yapilabilecek maksimum ins-
piryum hacmi, K = TV + RV
Normalde rezidüel kapasitenin, arteryel ve alveolar parsiyel oksijen ve karbondioksit ba-
sinçlarinin solunum siklusu sirasindaki deimelerini kompanse edici etkisi vardir. Ayrica
rezidüel volüm, ekspiryum sonunda alveollerin kollabe olmalarina da engel olur. Fizyolojik
ve patolojik deiiklikler FRK'de de deiikliklere neden olur. Anestezi, obezite, gebelik,
cinsiyet (kadinlarda %10 daha az), supin pozisyon ve restriktif hastaliklarda FRK azalir;
boy attikça FRK artar (her cm baina 30-50 mL).
Solunum Ünitesi ve Gaz Deiimi
Gaz deiimi, solunum ünitesi adi verilen birimlerde gerçekleir. Bu birimde alveol ve onu
sarmalayan damarsal yapi (kapiller) bulunmaktadir; ikisinin arasinda bulunan alveoloka-
piller membran oldukça incedir ve yüzey alani 50-100 m
2
arasindadir. Üç tabakadan olu-
ur; kapiller endotel tabakasi, epitel tabakasi ve bazal membrandir.
Yeterli gaz deiimi için ventilasyon, perfüzyon ve difüzyonun yeterli olmasi gerekir. deal
durumda; alveol düzgün olarak havalanir (ventilasyon), etrafindaki kapillerler de düzgün
olarak kanlanir (perfüzyon) ise, ventilasyon/perfüzyon orani 1 olur; bu durumda gaz de-
iimi optimal olarak gerçekleir. Alveoler gaz ile pulmoner kapiller kan arasindaki gaz
konsantrasyonlarindaki farklilik, gaz moleküllerinin konsantrasyonlarinin yüksek olduu
bölgeden düük olduu bölgeye geçmesine sebep olur. Bu sürece difüzyon adi verilir. O
2
ve
CO
2
molekülleri, hava ile kan arasinda basit difüzyonla hareket ederler.
Pulmoner membranin alveolün içindeki havayi pulmoner kapiller kan dolaimina akta-
rabilme yeteneine difüzyon kapasitesi adi verilir. Hastalarin ameliyat öncesinde akcier