OrthO-rheumatO | VOL 10 | Nr 4 | 2012
60
tien jaar op basis van FRAX. Maar dat is nog lang niet het
geval voor de markers voor botremodellering. In groepen
patiënten bleken de markers van zowel de botresorptie als
de botvorming wel een statistisch significante predictieve
waarde te hebben voor het fractuurrisico (waarde geschat
op 25%), onafhankelijk van die van de BMD (waarde ge-
schat op 39%). De combinatie van de twee heeft een predic
tieve waarde van 55 procent (12). Dit suggereert dat deze
twee factoren niet dezelfde patiënten selecteren, ondanks
een zekere overlapping. Maar in individuele gevallen is de
predictieve waarde laag.
In groepen patiënten bestaat ook altijd een correlatie tus
sen het botverlies en de markers, die meer uitgesproken
is rond de menopauze. Maar de versnippering van de
individuele waarden voor botverlies voor eenzelfde mar
kerwaarde is groot. Die versnippering kan bijvoorbeeld
worden verklaard door het feit dat met de leeftijd inter-
apofysaire en discale artrose verschijnt, alsook aderverkal
king, waardoor de BMD-metingen artificieel stijgen en het
botverlies blijkbaar afneemt (13). Het heeft dus geen zin
om de markers op individueel niveau te gebruiken om het
botverlies te voorspellen.
tabel 1: biologische markers voor botresorptie: beschikbare tests, opgelet met preanalytische stalen en factoren.
biomarkers
beschikbare tests
staal
Voorzorgen bij staalname
Potentieel verstorende variabelen
Cross-linked
C-terminaal
telopeptide van type 1
collageen (CTX)
eClia
elisa
serum
urine
ochtendurine na een nacht vasten
Tweede urine van de ochtend
24-uursritme
opname via de voeding
leeftijd
geslacht
fracturen
Zwangerschap
nierfunctie
indien meting in de urine, moet worden gecorrigeerd
door creatininewaarde
C-terminaal
telopeptide van
collageen type i (iCTP)
elisa
serumv
ochtendurine na een nacht vasten
24-uursritme
opname via de voeding
leeftijd
geslacht
fracturen
Zwangerschap
nierfunctie
Cross-linked
n-terminaal
telopeptide van type
1-collageen (nTX)
elisa
eCi
serum
urine
ochtendurine na een nacht vasten
Tweede urine van de ochtend
24-uursritme
opname via de voeding
leeftijd
geslacht
fracturen
Zwangerschap
indien meting in de urine, moet worden gecorrigeerd
door creatininewaarde
deoxypyridinoline
(dPd)
elisa
ria
urine
ochtendurine na een nacht vasten
blootstelling aan ultraviolette stralen
vermijden
Tweede urine van de ochtend
24-uursritme
leeftijd
geslacht
fracturen
Zwangerschap
leverfunctie
actieve artritis
indien meting in de urine, moet worden gecorrigeerd
door creatininewaarde
Pyridinoline (Pyd)
elisa
ria
urine
ochtendurine na een nacht vasten
blootstelling aan ultraviolette stralen
vermijden
Tweede urine van de ochtend
24-uursritme
leeftijd
geslacht
fracturen
Tartraat-resistente
zure fosfatase (TraP)
elisa
serum
hemolyse vermijden
24-uursritme
leeftijd
geslacht
fracturen
hydroxyproline
hPlC-techniek
serum
Tweede urine van de ochtend
de stalen koel of diepgevroren bewaren tot
ze worden geanalyseerd
niet botspecifiek
beïnvloed door voedsel
ECLIA, electrochemiluminescent immunoassay; ELISA, enzyme-linked immunosorbent assay; ECi, enhanced chemiluminescent assay; RIA, radioimmunoassay; HPLC, high performance liquid chromatography.