background image
OrthO-rheumatO | VOL 10 | Nr 4 | 2012
56
OR0758N
Markers voor
botreModellering
Jean-Pierre Devogelaer
1
, Damien Gruson
2
en Daniel H. Manicourt
1
1. Dienst reumatologie, Cliniques universitaires Saint-Luc, Brussel
2. Dienst Klinische Biologie, Cliniques universitaires Saint-Luc, Brussel
Keywords: bone densitometry ­ bone remodelling ­ compliance ­ FRAX ­ osteoporosis ­ treatment
De levensverwachting stijgt zo wat overal ter wereld. In de toekomst zal dus ook
het aantal osteoporotische fracturen toenemen. Een meting van de botmineraaldichtheid
(BMD) is de meest gebruikte manier om osteoporose te diagnosticeren en een geschikte
behandeling in te stellen. Maar een groot aantal fracturen komt voor bij patiënten (vrouwen
en mannen) van wie de T-score hoger is dan ­2,5. De FRAX-tool, een nieuw instrument
van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) om het fractuurrisico te berekenen, is ge-
baseerd op een combinatie van klinische factoren die een rol spelen in het ontstaan van
fragiliteitsfracturen. De combinatie van beide (FRAX + BMD) verbetert de identificatie van
die patiënten die het meeste risico lopen. Botremodellering zorgt voor de integriteit van
het skelet als dit proces in evenwicht is (botresorptie en botvorming gelijk). Bij een ver-
snelde remodellering ondervindt het botvormingsproces moeilijkheden om het evenwicht
te herstellen, vandaar dat het skelet zwakker wordt. Aan de hand van een meting van de
parameters voor botremodellering kan dit evenwicht of de verstoring ervan in kaart worden
gebracht. In de toekomst zou dit kunnen helpen om risicopatiënten te identificeren, en niet
enkel diegenen die al als risicopatiënt zijn geïdentificeerd op basis van de BMD en FRAX. De
concentratie van die parameters verandert snel na behandeling. De BMD verandert trager en
de FRAX-score is niet gevoelig voor de effecten van behandeling. Op basis van een meting
van de markers zou de doeltreffendheid van een behandeling snel kunnen worden geëva-
lueerd en de therapietrouw kunnen worden verbeterd. In groepen patiënten is de predictieve
kracht van deze parameters groot, maar in een individueel geval blijven ze onnauwkeurig.
De kosten-batenverhouding van een meting van deze parameters in individuele gevallen
moet nog worden bepaald. En dat is precies waarop artsen ongeduldig zitten te wachten.
bo
t
m
e
t
a
bol
I
s
me
InleIdIng: botremodellerIng
Het skelet vervult bij mensen meerdere functies: de inwen
dige organen beschermen tegen trauma's, voortbeweging
mogelijk maken en uiteenlopende stofwisselings- (zoals
calcium en zuurbaseuitwisseling) en hematologische pro
cessen (beenmerg) garanderen. Een onveranderlijk orgaan
zou al deze belangrijke functies niet adequaat kunnen ver
vullen. Het skelet kan dat dankzij botremodellering wel. Het
skelet wordt constant vernieuwd: resorptie van verouderde
delen en vorming van nieuw botweefsel. Het skelet wordt
naar schatting om de tien jaar volledig vernieuwd. Bot-
remodellering wordt beïnvloed door uiteenlopende, al lang
bekende, systemische hormonale stimuli (zoals parat
hormoon, calcitonine en groeihormonen), maar is ook
afhankelijk van allerhande lokale cytokines die we nog
niet zo lang geleden hebben leren herkennen. In normale
omstandigheden is de remodellering bij volwassenen in
evenwicht: remodellering zorgt ervoor dat de botmassa
ook na de groei behouden blijft (Figuur 1).