background image
rilmesi gereklidir. Pnömoni ve üriner sistem enfeksiyonu gi-
bi presipite eden hastal>¤> tedavi etmek gerekmektedir. Hid-
rokortizon kullan>m> mant>kl>d>r, çünkü hastada hipopitü-
itarizm veya otoimmün poliglandüler yetmezli¤i olabilir.
Glukokortikoidler bazal kortizol veya h>zl> adrenokortikot-
ropik hormon (ACTH) testi sonuçlar>na ulafl>l>ncaya kadar
genellikle yüksek dozlarda verilir. E¤er serum kortizolü 30
g/dl'den yüksek ise steroid deste¤i büyük olas>l>kla gerek-
sizdir. Ancak serum kortizol düzeyi 30 g/dl'nin alt>nda ise
hidrokortizon ilk 48 saat içinde her 6 saatte bir 50-100 mg
intravenöz olarak verilmelidir. Daha sonra pituiter adrenal
aks tetkikleri alt>nda 5-7 gün içinde dozu tedricen azalt>l>r.
Hipotermik bir hastada miksödem komas>ndan flüphelenil-
di¤inde, kan ak>m>n>n subkutan dokulara do¤ru yeniden
da¤>l>m>na ve kardiyovasküler kollapsa neden olabilece¤in-
den eksternal >s>tmadan kaç>n>lmal>d>r.
4
ihtiyac> ve solunum deste¤i ihtiyaçlar> an-
lafl>lmadan evvel miksödem komas>ndan ölüm oran>
%80'lerdeydi. Günümüzde mortalite oran> %20'lerde olup
genellikle sebebi altta yatan presipite edici faktördür. Akut
mortalite olas>l>¤>n>n belirleyicileri aras>nda bilinç düzeyi,
düflük Glaskow skoru ve yüksek APACHE II (akut fizyoloji
ve kronik sa¤l>k de¤erlemndirmesi) skorlar>d>r. Bunlar>n
hepsi prezentasyonda hastal>¤>n ciddiyetiyle iliflkilidir. yafl, kardiyak komplikasyonlar ve yüksek doz tiroid hormon
ihtiyac> da yüksek mortalite ile iliflkilidir (
500 g/gün LT
4
ya da
75g/gün LT
3
). Yüksek doz tiroid hormone ihtiyac>
artm>fl metabolic talep durumunu yans>tmaktad>r. Tedaviye
ra¤men persistan hipotermi ve bradikardi kötü prognoz ifla-
retidir.
T
Klinik Seyir
Tiroid f>rt>nas> veya tirotoksik kriz tirotoksikozun akut ve
hayat> tehdit eden alevlenmesidir. Tirotoksikoz nedeniyle
hastaneye baflvurular>n %1-2'sini oluflturur. Graves hastal>-
¤> öyküsü olup antitiroid tedaviyi kesen bir hastada veya ön-
ceden hipertiroidizm tan>s> almam>fl bir hastada görülebilir.
Klinik tabloda akut bafllang>çl> hiperpireksi (vücut >s>s>
40ºC'nin [104
o
F] üzerinde), terleme, s>kl>kla atriyal fibrilas-
yon ile birlikte olan belirgin taflikardi, bulant>, kusma, diya-
re, ajitasyon, titreme ve deliryum mevcuttur. Sar>l>k varl>¤>
kötü prognostik bir bulgu olarak kabul edilmektedir. Bazen
hastada huzursuzluk ve ajitasyon olmaks>z>n apati zeminin-
de halsizlik, konfüzyon, kardiyovasküler, gastrointestinal
disfonksiyon ve hiperpireksi görülebilir. Tiroid krizini pre-
sipite eden baz> faktörler Tablo 24-2'de listelenmifltir.
Tan>
Tan> büyük oranda klinik bulgulara dayan>r. Serum T
4
, ser-
best T
4
, serum T
3
ve serbest T
3
yüksek, TSH bask>l>d>r. Bu
bulgular basit hipertiroidizm tan>s> alan di¤er hastalarla ay-
n>d>r. Farkl>l>k kliniktedir. Tiroid f>rt>nas>n>n serbest T
4
ve
T
3
'ün art>fl>yla sonuçlanan, ayr>ca presipite eden olay>n ne-
den oldu¤u strese ba¤l> katekolamin duyarl>l>¤>nda art>fl>n
meydana geldi¤i T
4
'ün ba¤l> kormartmandan serbest kom-
partmana geçiflini temsil eden tirotoksikozun alevlenmesi
oldu¤u düflünülmektedir. Ölüm sebebi genellikle kardiyak
aritmi ve yetmezliktir. Karaci¤er fonksiyon bozukluklar> ve
enfeksiyon olmaks>z>n lökositoz s>kl>kla görülür.
Tedavi
Tiroid krizi tedavisi Tablo 24-3'de özetlenmifltir. Hastalar
genelde kardiyak monitörizasyon için yo¤un bak>m ünitesi-
ne al>n>r. Bafllang>çta daha fazla tiroid hormonunun sentezi-
ni ve sekresyonunu bloke etmek için antitiroid ilaçlar, son-
ras>nda da iyot verilmelidir. Oral veya rektal olarak propilti-
yourasil 6 saatte bir 150 mg veya metimazol 8 saatte bir 20
mg verilir. Antitiroid ilaç tedavisinden birkaç saat sonra iyot
bafllanabilir. Geleneksel tedavi günde 2 kez 5 damla fleklinde
satüre potasyum iyodür solüsyonudur fakat son zamanlar-
daki tedavi seçene¤i oral veya intravenöz günde 2 kez 0,5 gr
iyopanoik asit veya günde 2 kez intravenöz 0,6 gr iyoheksol
(2 ml Omnipak 300)'dur. Bu ilaçlar tiroid hormon sentezi-
ni inhibe etmekle kalmaz ayr>ca T
4
'ün T
3
'e dönüflümünü
bloke edip kanda tiroid hormon seviyesini düflürürler. Ek
765
BÖLÜM 24 Endokrin Aciller
TABLO 24-2
Tiroid f>rt>nas>- presipite eden faktörler.
Antitiroid ilac>n b>rak>lmas>
Ciddi enfeksiyon
Diyabetik ketoasidoz
Miyokard enfarktüsü
Serebrovaskuler olay
Kalp yetmezli¤i
Cerrahi
Do¤um
Travma (örnek kalça k>r>¤>)
Radyoiyot (nadir)
TABLO 24-3
Tiroid f>rt>nas> tedavisi.
Destek tedavisi
S>v>
Oksijen
So¤utucu battaniye
Asetaminofen
Multivitaminler
Endike ise antibiyotik ve digoksin
Spesifik tedavi
Propranolol 40-80 mg 6 saatte bir oral
Propiltiyourasil 6 saatte bir 150 mg veya metimazol 8 saatte
bir 20 mg; oral uygulama uygun de¤ilse rektal verilebilir
Sature potasyum iyodür solusyonu, günde 2 kez 5 damla (250
mg); veya iyoponoik asit 0,5 gm IV veya oral günde 2 kez;
veya ioheksol 0,6 g (2 mL omnipaque 300) IV günde 2 kez
Deksametazon 6 saatte bir 2 mg
Kolestiramin veya kolestipol 20-30 g/gün