primer düzenleyen hormondur. Bas>nç ve volüm renin an-
jiotensin ve aldesteron taraf>ndan ayarlanan sodyum denge-
si ile düzenlenir. Vazopresinin bas>nçtan çok osmolalite re-
gülasyonundaki önemi, osmolalitedeki de¤iflikliklere bas>nç
de¤iflikliklerinden daha hassas oldu¤unu yans>t>r. fiekil 5-1
osmostat>n osmolalitedeki %1'lik bir de¤iflime bile nekadar
duyarl> oldu¤unu gösteriyor. Vazopresinin baroreseptörler
taraf>ndan regülasyonu efl zamanl> birçok sempatik uyar> ile
sa¤lan>r ve plazmada ölçülebilir vazopresin art>fl> için volüm
ya da bas>nçta %10-15 azalma gereklidir.
lalitesi normal s>n>rlar olan 10 mOsm/L civar>nda sürdürü-
lürken, herhangi biri için, bu ayar noktas> çok daha dard>r.
Osmolalitedeki küçük de¤ifliklikler plazma vazopresininde
lineer bir art>fla sebep olur. fiekil 5-2'de gösterildi¤i gibi nor-
mal s>n>rlardaki plazma osmolalite ve vazopresini, paralel
olarak idrar> maksimum dilüe durumdan konsantre duru-
ma getirerek idrar osmolalitesinde lineer bir art>flta sebep
olur. Maksimal dilüe idrardan maksimal konsantre idrara
kadar olan bu genifl aral>k plazmada çok dar bir plazma va-
zopresin düzeyi (yaklafl>k 1-5 pg/mL) ile baflar>l>r. Nadir ba-
z> durumlarda plazma osmolalitesi normal aral>¤>n üzerine
yükselebilir ve buna uygun olarak plazma vazopresini artar,
fakat idrar osmolalitesi böbre¤in iç medulla konsantrasyo-
ile izoozmotik hale geldi¤inde maksimum idrar konsantras-
yonuna ulafl>lm>fl demektir. Plazma ozmolalitesi, plazma va-
zopresini ve idrar osmolalite iliflkisi lineer iken bunlar>n id-
rar volümü ile iliflkisi lineer de¤ildir.
tur. Belli oranda idrar osmolitini atmak için gerekli idrar
miktar>ndaki de¤ifliklikler plazma vazopresin ve idrar kon-
santrasyonu yok olana kadar rölatif olarak azd>r, ard>ndan
idrar miktar> dramatik olarak birkaç litreden 18-20 litreye
kadar artabilir.
dan su reabsorbsiyonu ile sa¤lan>r. Henle lupundaki z>t
ak>m sistemi renal medulladaki yüksek osmolaliteyi olufltu-
rur. Vazopresin toplay>c> kanallardaki esas hücrelerin V2 re-
septörlerine etki ederek, intrasellüler su kanallar> olan aqu-
aporin-2'lerin ekspresyonunu uyar>r. Vazopresin V2 resep-
törlerine ba¤land>¤>nda siklik AMP üretimini sa¤layan ade-
nilat siklaz> aktive eder, bu da hem yeni aquaporin-2'lerin
oluflumunu hem de var olan aquaporin-2'lerin sitoplazma-
dan hücre membran>na transferini uyar>r. Hücre membra-
n>nda aquaporinler hidrofobik lipid tabakas>nda su kanal>
olarak fonksiyon görür ve böylece su osmotik gradiyent yö-
nünde toplay>c> kanallardan esas hücrelere do¤ru hareket
eder. Aquaporin 3 ve 4, suyun esas hücrelerden medüller
ekstrasellüler alana ve dolay>s>yla dolafl>ma hareketini sa¤-
larlar. Vazopresin de¤iflikliklerine cevapta, aquaporin-2 su
(Nörohipofiz)
Çeviri: Dr. Gülhan Cavlak
sendromu