ENDOKR
Pankreas fonksiyonel olarak farkl> iki organdan oluflur: vü-
cudun temel sindirim bezi olan ekzokrin pankreas ve insü-
lin, glukagon, somatostatin, pankreatik polipeptid (PP) ve
ghrelin kayna¤> olan endokrin pankreas. Ekzokrin pan-
kreas>n salg>lad>¤> ürünlerin (sindirim enzimleri) temel rolü
g>dalar>n sindirimini sa¤layarak, emilimlerini mümkün ha-
le getirmek iken; endokrin pankreas>n hormonlar>, g>dalar>n
emilme düzeyinden besinlerin hücresel depolanmas> veya
metabolizmas>na kadar tüm di¤er hücresel beslenme du-
rumlar>n> ayarlar. Endokrin pankreas>n disfonksiyonu veya
hormonlar>na hedef doku yan>t>ndaki bozukluklar, diabetes
mellitus ismi alt>nda gruplanan önemli klinik sendromlar>
da içeren ciddi besin homeostaz> bozukluklar>na yol açarlar.
ANATOM< VE H
Endokrin pankreas, ekzokrin pankreas>n glandüler k>s>m-
lar> aras>na da¤>lm>fl olan yaklafl>k 1 milyon küçük endok-
rin bezlerden--Langerhans adac>klar>--oluflur. Ekzokrin
pankreas, asiniye ve buradanda enzimleri duodenum lü-
menine tafl>yan kanal sistemine aç>lan enzim üreten hücre-
lerden oluflur. Adac>k hacmi total pankreas kitlesinin
%11,5'udur ve eriflkin insanlarda a¤>rl>¤> 12 g civar>nda-
d>r. Adac>klarda en az befl hücre tipi
, , , ve PPta-
n>mlanm>flt>r (Tablo 171). Her bir adac>k hücre tipi ayr>
bir peptid hormon üretir: s>ras>yla glukagon, insülin, so-
matostatin, ghrelin ve PP. Her bir adac>kta de¤iflik hücre
tipleri da¤>n>k olarak yerleflmifltir. Tipik bir insan adac>¤>
fiekil 17-1'de gösterilmifltir.
574
BÖLÜM 17 Pankreatik Hormonlar ve Diabetes Mellitus
enteropati, X-linked
Adac>k trasnkripsiyon faktör 1
Ketozise meyilli diyabet
Potasyumu içeri do¤rultan kanal, alt-aile
J, üye 11
Potasyum kanal>, içeri do¤rultulu 6.2
Eriflkinlerin latent otoimmün diyabeti
Karaci¤er kinaz B1
Düflük dansiteli lipoprotein
Mitojenle aktive protein kinaz
Gençlerde görülen eriflkin diyabeti
Majör doku uyumu kompleksi
Rapamisinin memelideki hedefi
Nöral farkl>laflma faktörü 1
Nöral oluflum faktörü 3
Ulusal Sa¤l>k Enstitüsü
Nötral protamin Hagedorn
Non-stres test
Plazminojen aktivator inhibitör-1
Eflli homeobox 4
Proprotein dönüfltürücü, subtilisin/kexin
Fosfodiesteraz tip 5
Pankreatik duodenal homeobox-1
Protein kinaz R-benzeri endoplazmik
retikulum kinaz
PPAR gama koaktivatör-1
PNDM
POEMS
PP
PPAR
PTF1A
PTP1b
RFX6
RXR
SCL19A2
SOCS
SREBP1c
SSTR
SUR1
TCF7L2
TGF-
TNDM
TNF-
UGPD
UKPDS
VEGF
VLDL
VNTR
WFS1
ZAC
ZnT8
ZPF57
IP3
IPEX
IPF-1
IRE1
IRS
ISL1
IUGR
KPD
KCNJ11
Kir6.2
LADA
LBK1
LDL
MAPK
MODY
MHC
mTOR
NeuroD1
Neurog3
NIH
NPH
NST
PAI-1
PAX4
PCSK
PDE5
PDX1
PERK
PGC1
Kal>c> neonatal diabetes mellitus
Polinöropati, organomegali,
endokrinopati, monoklonal gammopati
ve cilt de¤ifliklikleri
Pankreatik polipeptid
Peroksizom proliferatör-aktive edilmifl
reseptör
Pankreatik transkripsiyon faktör 1·
Protein tirozin fosfataz 1b
Regülatör faktör X-6
9-cis-retinoik asit reseptör
Solüt tafl>y>c> aile 19 (tiamin tafl>y>c>), üye 2
Sitokin sinyal süpressörü
Sterol regülatör eleman> ba¤ay>c>
protein 1c
Somatostatin reseptör
Sülfonilüre reseptörü 1
Transkripsiyon faktör 7 benzeri 2
Transforming büyüme faktörü-
Geçici neonatal diabetes mellitus
Tümör nekrozis faktör- ·
Üniversite Grubu Diyabet Program>
Birleflik Krall>k Prospektif Diyabet
Çal>flmas>
Vasküler endotelyal büyüme faktörü
Çok düflük dansiteli lipoprotein
De¤iflken say>l> birbirini izleyen tekrarlar
Wolfram sendrom proteini 1
Çinko parmak (zinc finger) proteini arac>l>
apoptoz ve hücre döngüsü durmas>
Çinko tafl>y>c> 8
Çinko parmak (zinc finger) proteini 57