background image
Bu hücre tipleri pankreas içinde düzgün olarak da¤>lma-
m>flt>r. PP hücreleri bafll>ca; ön bölümden fasyal bir duvar ile
ayr>lm>fl ayr> bir pankreas lobu olan pankreas bafl>n>n arka
k>sm>ndaki (arka lob) adac>klarda yerleflimlidir. Bu lob,
dorsal tomurcu¤un aksine primordiyal ventral tomurcuk-
tan köken al>r. Posterior lob kanlanmas>n> superior mezen-
terik arterden al>rken; pankreas>n geri kalan>, kanlanmas>-
n>n büyük k>sm>n> çölyak arterden sa¤lar. Adac>klar zengin
bir kanlamaya sahip olup, etraf ekzokrin pankreas dokusun-
dan 5-10 kat daha fazla kan ak>fl>na u¤rar. Her adac>k astrog-
lial hücre a¤> ile çevrilmifltir ve bunlar sempatik, parasempa-
tik ve duyusal nöronlarla uyar>l>r.
ENDOKRHORMONLARI
1.
Biyosentez
sa kolunda yerlefl-
mifltir.
hücresi nukleusundaki özgün transkripsiyon fak-
tör grubu, insülin geninden preproinsülin mRNA's>n>n
transkripsiyonunu aktive eder (fiekil 17-2). Prekürsör bir
molekül olan preproinsülin, 11500 molekül a¤>rl>¤>nda bir
peptiddir ve pankreas>n b hücresinin granüler endoplaz-
mik retikulumu içerisinde; preproinsülin mRNA's> ile
kodlan>r (fiekil 17-2). Mikrozomal enzimler preproinsüli-
ni, sentezlendikten hemen sonra proinsüline (MW~9000)
parçalarlar. Proinsülin (fiekil 18­2); clathrin ile kaplanm>fl
salg> granüllerine paketlenmenin gerçekleflti¤i golgi apara-
t>na tafl>n>r. Salg>lanan granülün olgunlaflmas>, clathrin k>-
l>f>n>n kayb> ve proinsülinin, insülin ve her iki peptid zin-
cirini ba¤layan bir peptid olan C peptid'e proteolitik par-
çalanmas> ile oluflur. Olgunlaflm>fl salg> granülü; eflit eki-
molar miktarda insülin ve C peptid ile birlikte az miktar-
larda proinsülin ve az miktarda k>smi parçalanm>fl ara
ürünleri içerir.
Biyokimya
Proinsülin (fiekil 17­3), insülin molekülünün A ve B zincir-
lerini ve bunlar> ba¤layan 35 amino asitlik bir ba¤lant>y> da
içeren, 86 amino asittlik tek zincirden oluflur. Olgunlaflma-
m>fl salg> granülünün içerisinde, proinsülinle birlikte pro-
hormon dönüfltürücü enzimler tip 1 ve 2 (PCSK1 ve
PCSK2) proteinleri de bulunur. Bu enzimler, bazik aminoa-
sit çiftlerini belirleyerek, koparmak suretiyle ara sekanslar>
ortadan kald>r>rlar. tidaz E taraf>ndan ortadan kald>r>lmas> ile, fiekil 17­3'te gö-
rülen 51 aminoasitlik insülin molekülü ve 31 amino asitlik
kal>nt> k>s>m olan C-peptid geriye kal>r.
Pankreas taraf>ndan üretilmifl olan proinsülinin küçük
bir k>sm> parçalanmadan, insülin ve C peptidle birlikte do-
lafl>ma sal>n>r. lan standart immünoas-
seylerdeki ço¤u anti-insülin serum, proinsülinle çapraz re-
aksiyon verdi¤i için; gerçekte insan pankreas salg>s>nda öl-
çülen immünoreaktif insülinin %3-5'i proinsülindir. Proin-
sülin karaci¤er taraf>ndan ortadan kald>r>lamad>¤> için, pro-
insülinin yar> ömrü insülinin üç dört kat> kadard>r. Yar>
ömrünün uzun olmas>ndan dolay> proinsülin dolafl>mda
daha fazla birikerek, bazal koflullarda immünoreaktif insüli-
nin %12­20'sini oluflturur. tivitesi, insülinin %7-8'i kadard>r. Proinsülin bafll>ca böb-
rekte y>k>l>r.
575
BÖLÜM 17 Pankreatik Hormonlar ve Diabetes Mellitus
TABLO 17-1
Eriflkin pankreatik Langerhans
adac>klar>ndaki hücre tipleri.
Hücre Tipleri
Hücresi
Hücresi
Hücresi
Hücresi
PP Hücresi
Adac>k Hacmi
Yaklafl>k
Oran>
% 25
% 55
% 10
% 3
% 5
Sekresyon Ürünü
Glukogon, proglukagon
IAPP,
-aminobütirik asit (GABA)
Somatostatin-14
Ghrelin
Pankreatik polipeptid
fiEK
¤>.
(k>rm>z>), glucagon (yeflil) ve somatostatin (mavi); resan ile boyanm>fl ve confocal mikroskopi ile görüntülenmifl
(Cabrera O, Berman DM, Kenyon NS, Ricordi C, Berggren PO,
Caicedo A. The unique cytoarchitecture of human pancreatic
islets has implications for islet cell function. Proc Natl Acad
Sci
. 2006;103(7):2334).