gi bir gen, henüz tan>mlanmam>flt>r. Bir gonad>n overe
do¤ru geliflimi, ancak "Y'nin cinsiyet-belirleyici bölgesi"
geninin (SRY) yoklu¤unda olur. (Daha fazla detay için;
Bölüm 15'teki seksüel farkl>laflma tart>flmas>na bak>n>z).
Oositlere ve spermatogonlara dönüflecek olan primordial
germ hücreleri, ilk olarak, 3-4. gebelik haftas>nda, (yolk
sac) yumurta kesesi endoderminde (hindgut, kör barsak)
saptanabilir. Farkl>laflt>ktan sonra, dorsal mezenter üzerin-
den, barsa¤>n dorsal mezenterinin lateralinde ve mezonef-
rosan>n medialinde bulunan gonadal kabart>ya do¤ru göç
ederler ve yol boyunca da ço¤almaya devam ederler (fiekil
13-1). Fare çal>flmalar> göstermektedir ki proliferasyon sü-
reci ve gonada yönelim, Steel (kit ligand ve reseptör), b1
integrin, pog (germ hücrelerinin proliferasyonu) ve pek
çok sitokini kapsayan birkaç gene ba¤l>d>r. Primordial
germ hücrelerinin geliflememesi ya da gonadal kabart>ya
göç edememesi, overin geliflememesi ile sonuçlan>r. Aksi-
ne, erkek gonadal gelifliminin, germ hücrelerinin yoklu¤u-
na ra¤men, fonksiyonel testise do¤ru devam edilebilece¤i
öne sürülmektedir.
germ hücreleri) olarak adland>r>l>rlar. 10-12. gebelik hafta-
s>nda, baz> oogonlar mitotik havuza ayr>l>r ve mayoz bafllar
ve Profaz 1'de (disitoten aflamas>) geliflme durur. Bu gelifli-
mi durmufl germ hücreleri, art>k primer oositler olarak ad-
land>r>l>r. 16. haftaya gelindi¤inde, gonadal farkl>laflman>n
overe do¤ru oldu¤unun aç>k bir belirtisi olan primordial
folliküller görülebilir. Yaklafl>k 20. gebelik haftas>nda, over-
lerde- en yüksek seviyede- 6-7 milyon germ hücresi (üçte
ikisi primer oosit ve üçte biri oogonia) mevcuttur. Gebeli¤in
ikinci yar>s> s>ras>nda, mitoz say>s> h>zl>ca düfler, oogoniyal
ve folliküler atrezi oran> artar. Primer oosite dönüflmemifl
bu oogonlar, do¤umdan önce atreziye u¤rayacaklard>r. Bu,
germ hücrelerinin miktar>nda bir azalmaya sebep olur, so-
bulunur. Do¤umdan sonra hiçbir germ hücresi mitozu ger-
çekleflmezken folliküler atrezi devam eder, puberteye giren
k>zlar ortalama sadece 300,000-400,000 germ hücresine sa-
hiptir.
germinal epitel vard>r. Bu hücre tabakas>, bir bazal mem-
bran üzerindeki küboidal hücrelerden oluflur ve peritonla
devam eden bir tabaka oluflturur. Ad>na germinal epitel
dense de, bu tabakada germ hücreleri bulunmaz. Embriyo-
nik geliflim s>ras>nda epitelyal hücreler prolifere olurlar ve
kortikal kordlar> oluflturmak üzere overin alttaki dokusuna
girerler. Primordial germ hücreleri genital kabart>ya vard>-
¤>nda, bu kortikal kordlar>n içine kat>l>rlar. Ayn> zamanda
germ hücreleri yumurta kesesinden, over stromal hücreleri
de (granüloza ve interstisyel hücreler) mezonefrik tübüller-
den gonad içine göçerler. Kortikal kordlar içinde primordi-
al folliküller oluflur. Bunlar, bir primer oositten ve bazal
membran> ile beraber bir tabaka granüloza hücresinden
oluflurlar. Granüloza hücreleriyle çevrili olmayan oositler
muhtemelen apoptozise u¤rayarak kaybolurlar. Bu s>n>rl>
follikül popülasyonu, sonuçta folliküler siklusa girebilecek
germ hücre havuzunu temsil etmektedir.
son yerleflimi hormon yap>m>na ba¤l>d>r. Testosteron varl>-
¤>nda gubernakulum büyür, süspansör ligament küçülür.
Gubernakulum büyümeye devam etti¤inde, gonad (testis)
skrotum içine iner. Aksine, testosteron yoklu¤unda, süspan-
sör ligament kal>r ve gubernakulum küçülür. Bu süreç gona-
d> (over) pelviste tutar.
hormon (AMH) yoklu¤unda, paramezonefrik sistem uterin
(fallop) tüpleri, uterus, serviks ve vajinan>n üst üçte birine
do¤ru geliflir. Wolffiyen kanal diferansiasyonundan farkl>
olarak, kad>n üreme yolunun geliflimi hormon yap>m>na
kabart>ya do¤ru olan göç yolunu gösteren çizim (Langman J, Sadler TW. Langman's Medical Embriyology. 8th ed. Lippincott
Williams & Wilkins; 2000).
germ hücreleri
kabart>
kabart>