background image
lir: (1) messengerlar>n interstisyel s>v>ya geçip kendilerini
salg>layan hücreleri etkiledikleri otokrin iletim, (2) sinaptik
kavflaklar arac>l>¤>yla nöral iletim (3) messengerlar>n inters-
tisyel s>v>ya geçip kan dolafl>m>na girmeden komflu hedef
hücreleri etkiledi¤i parakrin iletim (4) hormonlar arac>l¤>y-
la endokrin iletim (fiekil 4-1). Endokrin fonksiyonun nöral
regülasyonundaki majör mekanizmalar direkt innervasyon
ve nörosekresyondur (hormonlar>n nöral sekresyonu). Ad-
renal medulla, böbrek, paratiroid bezler ve pankreas adac>k
hücreleri direkt otonomik innervasyon alan endokrin doku-
lard>r (Bkz. Bölüm 9, 11, 12 ve 18). Nörosekretuar sekresyo-
nun bir örne¤i; belirli hipotalamik nukleuslardan portal hi-
pofizyal dolafl>ma salg>lanan hormonlar ile pituiterin anteri-
or lobundaki hormon salg>layan hücrelerin regülasyonudur.
Nörosekretuar regülasyonun bir di¤er örne¤i de, hücre göv-
deleri hipotalamik nukleuslarda bulunan nöronlar>n akson
uçlar>ndan oluflan pituiter bezinin posterior lobudur. Bu
nöronlar genel dolafl>ma vazopressin ve oksitosin salg>larlar.
Anatomi ve Embriyoloji
Pituiter ve hipotalamusun ana nukleuslar> aras>ndaki anato-
mik iliflkiler fiekil 4­2' de gösterilmifltir. Pituiterin posterior
lobu (nörohipofiz) nöral orijinlidir ve embriyolojik olarak
ventral hipotalamus ve üçüncü ventrikülün evajinasyonuyla
meydana gelmifltir. Nörohipofiz, hücre gövdeleri hipotala-
66
BÖLÜM 4 Hipotalamus ve Pituiter Bezi
TABLO 4-1
Nöroendokrin messengerlar: nörotransmitter, nöral hormon ve klasik hormon
olarak fonksiyon gösteren maddeler.
Dopamin
Norepinefrin
Epinefrin
Somatostatin
Gonadotropin salg>lat>c> hormon (GnRH)
Tirotropin salg>lat>c> hormon (TRH)
Oksitosin
Vazopressin
Vazoaktif intestinal peptid
Kolesistokinin (CCK)
Glukagon
Enkefalinler
Pro-opiomelanokorin deriveleri
Di¤er ön pituiter hormonlar>
Nörotransmitter
(Sinir Sonlar>nda
Bulunur)
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Nöronlar Taraf>ndan
Salg>lanan
Hormonlar
+
+
+
+
+
+
+
+
Endokrin Hücreler
Taraf>ndan Salg>lanan
Hormonlar
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
fiEK
Kimyasal mediatörlerle hücreleraras> iletiflim
Mesaj iletimi
Direkt hücreden
hücreye
Lokal
Lokal
Lokal yayg>n
Genel
Sinaptik
kavflaktan
s>v>ya diffüzyon
Dolaflan vücut
s>v>lar>
Anatomik lokalizasyon
Anatomik lokalizas-
yon ve reseptörler
Reseptörler
Reseptörler
Lokal veya genel
Spesifite
Gap Junctions
Sinaptik
Parakrin
Endokrin