ilk iflareti, ileriye dönük çal>flmalarda belirtildi¤i gibi, puber-
tal büyüme art>fl>n> gösteren boy uzamas>nda h>zlanmad>r
ancak klinik pratikte k>z çocuklar>n>n bu de¤iflimin farkedi-
lece¤i kadar s>k muayene edilmemesi nedeniyle meme geli-
flimi birçok klinisyen taraf>ndan pubertenin ilk bulgusu ola-
rak belirtilmektedir. Meme geliflimi, baflka hormonlar>n da
rol al>yor olmas>na ra¤men, bafll>ca over kaynakl> östrojen
sekresyonu ile stimüle edilmektedir. Meme flekli ve büyük-
lü¤ü genetik ve nutrisyonel faktörlerle belirlenir ancak Figür
15-1'deki evrelerin karakteristikleri tüm kad>nlarda benzer-
dir. Puberte süresince areolar (meme bafl>) çap de¤ifliklikle-
ri için standartlar mevcuttur: meme bafl> çap> evre B1-B3
aras>nda çok az (ortalama 3-4 mm) de¤iflir fakat sonraki ev-
relerde menarfl ile artan östrojen sekresyonunun sonucu
olarak büyük ölçüde artar (Evre B4'te ortalama 7,4 mm'den
Evre B5'te 10 mm'ye). Geliflme ilerledikçe areola daha pig-
özellikler; labium minör ve majörlerde geniflleme, vajinal
mukozan>n prepubertal k>rm>z>dan pembe renge dönüflü-
mü ve menarfl öncesi fleffaf ya da hafif beyaz vajinal sekres-
yon üretilmesidir. Pubik k>l geliflimi bafll>ca adrenal ve over-
yen androjen sekresyonu ile yönlendirilir. Meme geliflimi ve
pubik k>llanma genellikle benzer oranlarda ilerler ancak ge-
liflme oranlar>nda farkl>l>klar mümkün oldu¤undan en iyisi
meme geliflimini pubik k>llanma progresyonundan ayr> de-
¤erlendirmektir.
jen stimülasyonu ile fundus-serviks oran> artar, uterus yu-
varlak fleklini kazan>r ve uzar. Pubertenin bafllamas>yla pre-
matür telarflta bulunmayan endometriyal çizgi belirir. Pu-
bertal ilerleme ile overler büyür. Küçük kistler normalde
prepubertal k>zlarda bulunur ve puberte süresince multikis-
tik görünüm geliflir. Fakat pubertal anomalilerde veya nor-
mal kad>nlarda reproduktif y>llarda görülen polikistik görü-
nüm yoktur. Deneyimli ultrasonografistler uterus ve over
geliflimini, kan>tlanm>fl standartlarla karfl>laflt>rarak belirle-
yebilir.
bulgusu genellikle epididimis d>fl>ndaki testis uzun çap>nda
2.5 cm'nin üzerine ulaflan art>flt>r. Bu 4 ml veya daha fazla
testis volümüne efl de¤erdir. Testiküler boyuttaki art>fl>n ço-
¤u follikül stimülan hormon (FSH) ile seminifer tübüllerin
geliflmesine ba¤l> olup, luteinizan hormon (LH) ile leydig
hücre stimulasyonunun da ufak bir katk>s> vard>r. E¤er in-
san koryonik gonadotropin (HCG) salg>layan tümörlerde
oldu¤u gibi sadece Leydig hücreleri uyar>l>rsa testis normal
pubertedeki kadar büyümez. Pubik k>llanma adrenal ve tes-
tiküler androjenlerle gerçeklefltirilir ve figür 15.3'te gösteril-
di¤i gibi genital büyümeden ayr> s>n>fland>r>l>r. Befl yüz er-
kekle yap>lan ileriye dönük çal>flma pubertal büyümenin
klasik befl evresine Evre 2a'n>n (testiküler volüm 3 ml veya
daha fazla oldu¤unda pubik k>llanma olmamas>) eklenmesi
gerekti¤ini öne sürmektedir. Evre 2a vakalar>n %82'sinde
sonraki pubertal geliflme takip eden 6 ay içerisinde gerçek-
leflmifl, ayr>ca evre 2a'ya ulafl>lmas> hekimin spontan gelifl-
menin yaklaflt>¤>ndan emin olmas>n> sa¤lam>flt>r. Spermato-
zoan>n sabah erken idrar örneklerinde saptanmas> (sper-
marfl) kronolojik olarak ortalama 13.4 yafl veya yak>n kemik
yafl>nda, genellikle gonadal evre 3-4'te ve pubik k>llanma ev-
resi 2-4'te olmaktad>r. Dikkat çekici flekilde, spermatüri pu-
bertenin erken evrelerinde sonrakilere göre daha s>kt>r. Bü-
yük çocuklarda idrarda sperm varl>¤> için ejakülasyon gerek-
ti¤i, erken pubertede ise spermin direkt idrara sal>verildi¤i
öne sürülmektedir. Bununla birlikte spermatürisi olup se-
konder seksüel geliflmenin olmad>¤> erkek çocuklar bildiril-
mifltir.
re B2: Meme tomurcu¤u evresi; meme ve papillan>n küçük
bir tepe fleklinde büyümesi ve areolar çap genifllemesi. Evre
B3 (gösterilmiyor): Kontürlerinde ay>r>m olmadan meme ve
areolan>n sonraki büyümesi. Evre B4: Areola ve papillan>n
meme s>n>r> üzerinde ikinci bir tepe yapacak flekilde projeksi-
yonu (gösterilmiyor). Evre B5: Matür evre;sadece papillan>n
projeksiyonu, areolan>n memenin genel kontürüne geri çe-
kilmesine ba¤l>. (Foto¤raflar Van Wieringen JC ve arkadaflla-
r>ndan, Growth diagrams 1965 Netherlands: Second National
Survey on 0-24 year olds. Institute for Preventive Medicine
NO Leiden, Wolters-Noordhoff Publishing;1971; izin ile).