background image
Puberte, gestasyon s>ras>nda bafllayan ve reproduktif yafla-
m>n sonuna kadar süren devaml> büyüme ve geliflme süre-
cinin bir evresi olarak, en iyi flekilde tan>mlan>r. Çocukluk
ça¤>ndaki sessiz dönem sonras>nda (juvenil duraklama),
puberte bafllang>c>n>n fiziksel de¤iflikliklerinden hemen ön-
ce, peripubertal periyotta hipotalamik puls jeneratör aktivi-
tesi artar. Bu durum hipofizer gonadotropinlerin ve sonra-
s>nda, sekonder cinsel geliflim, pubertal büyüme h>zlanma-
s> ve fertiliteyi beraberinde getiren, gonadal seks steroidle-
rinin artm>fl sekresyonuna neden olur. Tarihi kay>tlar son
yüzy>llarda bat> ülkelerinde k>z ve erkeklerde baz> puberte
evrelerinin bafllang>ç yafl>n>n, muhtemelen sosyoekonomik
koflullar, nutrisyon ve bu nedenlerle genel sa¤l>k koflullar>n-
daki düzelmeye ba¤l> olarak, sürekli küçüldü¤ünü göster-
mektedir. Bu e¤ilim genel sa¤l>k koflullar>ndaki düzelmeler-
den çok epidemik obeziteye ba¤l> olarak halen devam et-
mektedir.
Birçok endojen ve ekzojen faktör pubertenin bafllang>ç
yafl>n> etkileyebilmektedir. Obezite puberte bafllang>ç yafl>n>
küçültürken, kronik hastal>klar ve malnutrisyon s>kl>kla pu-
berteyi geciktirmektedir. Anne ile k>z> aras>nda ve etnik
gruplar içerisinde menarfl yafl>nda anlaml> uyumluluk bu-
lunmas> genetik faktörlerin etkisini iflaret etmektedir. Pu-
berte bafllang>ç yafl> ile iliflkili güncel genetik lokus çal>flma-
lar>, menarfl ve puberte düzenlenmesinde birçok genin var-
l>¤>n> göstermektedir.
PUBERTE F
Puberte ile De¤ifliklikler
Erkeklerde ve kad>nlarda pubertal geliflmeyi de¤erlendirmek
için Tanner'in önerdi¤i tan>mlay>c> standartlar yayg>n ola-
rak kullan>mdad>r (seksüel maturasyon evreleri veya s>kl>k-
la Tanner Evreleri). Bunlar muayenenin spesifik detaylar>
üzerinde odaklanmakta ve sekonder seksüel geliflmenin çok
belirgin olmayan devaml>l>¤>n>n objektif olarak kaydedilme-
sini mümkün k>lmaktad>r. Referans resimler kullan>larak
pubertal geliflmenin kiflisel de¤erlendirilmesi klinik çal>flma-
larda kullan>lm>flt>r ancak güvenilirli¤i fizik muayeneden
daha düflüktür.
527
Puberte
15
B
Ö
L
Ü
M
Dennis Styne, MD
Çeviri: Dr.
Adrenokortikotropin
Azospermi faktör
Siklik adenozin monofosfat
Dihidroepiandrosteron
Dihidroepiandrosteron sülfat
Follikül stimulan hormon
Büyüme hormonu
Gonadotropin salg>lay>c> hormon
Hesx-1 homeodomain
Yüksek dansiteli lipoprotein
Yüksek performans likit kromatografi
tandem kütle spektroskopi
IGF-1
KAL1
LDL
LH
LHX3
PROP-1
PROK1
PRL
PSA
SHBG
SF-1
SHOX
SRIF
TGF-
ACTH
AZF
C AMP
DHEA
DHEAS
FSH
GH
GnRH
Hcg
HESX-1
HDL:
HPLC MS/MS
Hgh
ICMA
Kallmann sendromu
Düflük dansiteli lipoprotein
Luteinizan hormon
LIM homeobox gen 3
PIT 1 prophet
Prokinetisin reseptör 2
Prolaktin
Prostat spesifik antijen
Seks hormonu ba¤lay>c> globulin
Steroidojenik faktör 1
Short stature homeobox
Somatostatin
Transforme edici büyüme faktörü alpha