background image
ba¤l> de¤ildir. (Daha fazla detay için, Bölüm 15'teki Seksüel
Diferansiasyona bak>n>z) Özetle Mülleryen tomurcuklar,
37. gestasyon gününden sonra, Wolffiyen kanallar>n ve go-
nadal kabart>n>n lateralinde flekillenir. Bu tomurcuklar ge-
beli¤in 8. haftas>yla genifller, kaudal olarak uzar ve medial
olarak Wolffiyen kanallarla çaprazlafl>r. 10. haftaya kadar
komflu çift Mülleryen kanallar, Mülleryen tüberküle (ürege-
nital sinüs) kat>ld>klar> s>rada orta hatta karfl>lafl>rlar. haftalarda Wolffiyen kanallar dejenere olur ve ikili Mülleri-
yen kanallar birleflir ve kanalize olmaya bafllar. Hamileli¤in
12. ve 16. haftalar> aras>nda aradaki septum rezorbe olur, tek
bir uterin kavite oluflur. Mülleryen kanallar>n kranial k>sm>-
n>n ço¤u birleflmeden kal>r ve sölomla (gelecekte peritoneal
kavite) birlikte aç>k kalan uterin tüpleri flekillendirir. Kaudal
segmentler solid kordlar>, Mülleryen tüberkülden ürogeni-
tal sinüsün arka taraf>ndaki sinovajinal tomurcuklara kadar
uzatmak için uyar>r. Ard>ndan, sinovajinal tomurcuklar
kranial olaral uzar ve vajinal kordlarla birleflerek vajinal pla-
kay> oluflturur. Vajinal plakan>n kanallaflmas>yla vajina olu-
flur. Sonuç olarak, serviks ve vajinan>n üst üçte birlik k>sm>
Mülleriyen yap>lardan, kalan alt üçte ikisi urogenital sinüs-
ten oluflur.
Uterus, endometrium (en iç tabaka), myometrium ve
serozadan oluflur. Yetiflkin uterusu armut-flekilli içi bofl bir
organd>r. Servikal bölge vajina içine yaklafl>k 2 cm ve kalan
korpus abdomen içine yaklafl>k olarak 6 cm uzan>m gösterir.
Normal yetiflkin uterusu 40-80 gr a¤>rl>¤>ndad>r.
Uterus pelviste yerlefliktir ve pelvik taban üzerinde du-
rur. Zaman>n %70 ila 80'inde, uterus pozisyonu anteflekse-
öne bükük- (servikal-uterin korpus aç>s>) ve antevertdir-
öne e¤ik- (servikal-vajinal aç>). Bu nedenle, bir kad>n aya¤a
kalkt>¤>nda uterusun korpusu yatayd>r ve mesanenin üze-
rinde durur. Uterus, peritonun kal>nlaflmas>ndan geliflen ve
anatomik pozisyonunu korumaya yard>mc> olan birkaç çift
ligamente sahiptir. Kardinal ligament (Mackenrodt) ana
destek ligamenttir. Üst vajinada serviksin lateral kordlar>na
yap>fl>r ve lateral pelvik duvara uzan>m gösterir. Kalan liga-
mentler-uterosakral, yuvarlak, genifl-uterusu desteklemede
daha az bir role sahiptirler.
Uterin arter, internal iliak arterin (hipogastrik) anterior
bölümünden köken al>r, kardinal ligamente girer ve uterusu
besler. Uterin arter desendan(inen) ve asendan (ç>kan) dal-
lara ayr>l>r ve s>ras>yla vajinal ve arkuat arterler olarak bili-
nir. Arkuat arterler birbiriyle anastomoz yaparlar ve uteru-
sun etraf>nda damarsal bir a¤ biçimindedirler. Radial arter-
ler arkuat a¤dan ikiye ayr>l>r ve uterusu beslemek için uteru-
sa penetre olur. Daha küçük bazal dallar ve spiral arterler
endometriyumu besler.
Over pelviste as>l> haldedir ve üç iliflikli ligamenti vard>r.
Ortalama yetiflkin overi 2.5-5 x 2.5 x 1cm büyüklü¤ünde, 3-
8 gr a¤>rl>¤>ndad>r. Overin pozisyonu de¤iflkendir ancak
nullipar bir kad>nda pelvis yan duvarlar> üzerinde üreter ve
eksternal iliak ven aras>nda peritoneal bir çukur içinde yer-
leflir. Süspensör (infundibulopelvik) ligament overin krani-
al kutbuna ba¤lan>r ve pelvik kenara eriflir. Bu ligament ove-
ri pelviste as>l> tutar ve overyen damarlar>, lenfatikleri ve si-
nirleri içerir. Utero-overyen ligament overin inferior polüne
ba¤lan>r ve uterusa uzan>m gösterir. Mezoovaryum overin
anterior bölümünü, genifl ligamentin posterior yapra¤>na
ba¤lar. Overin kan dolafl>m>, abdominal aortadan ç>kar, süs-
pansör ligamentten geçer ve uterin arterin dallar>yla anasto-
motik bir a¤ oluflturmak üzere mezoovaryuma girer. Over-
yen arterler, overyen hiluma girerler ve medullaya giren ve
overyen kortekse eriflen spiral arterlere dallan>rlar. Mezo-
ovaryumdaki anastomotik a¤>n di¤er dallar> uterin tüpleri
besler.
425
BÖLÜM 13 Kad>n Üreme Endokrinolojisi ve
fiEK
Uterus ve vajenin oluflumunu gösteren flematik çizim A. 9. hafta. Utein septumun kayboldu¤una dikkat edin.
B. Üçüncü ay>n sonu. Sinovajinal bulbus dokusuna dikkat edin. C. Yenido¤an. Vajenin üst k>sm> ve forniksler paramezonefrik
dokunun vakuolizasyonuyla, alt k>sm> sinovajinal bulbuslar>n vakuolizasyonuyla oluflur (Langman J, Sadler TW. Langman's
Medical Embriyology.
8th ed. Lippincott Williams & Wilkins; 2000).
Uterine
tüp
Uterus lümeni
Serviks
Forniks
Vajina
Hymen
Uterine
septum
Urogenital sinus
paromezonefrik
kanallar>n
bozulmas>
Sinovajinal
bulb dokusu
(vajinal yüzey)