background image
Bir endokrin bezin akut veya kronik yetmezli¤i bazen ciddi
bir hastal>k ve hatta ölümle bile sonuçlanabilir. Bu yüzden
bu endokrin acilleri tan>mak ve uygun tedaviyi vermek
önemlidir. Bu bölümde tiroid, ön hipofiz, adrenal bezler,
diabetes mellitus ve kalsiyum, sodyum ve su dengesindeki
anormallikleri içeren krizler tart>fl>lacakt>r. Belirtilmesi hari-
cinde tedavi önerileri eriflkin hastalar için verilmifltir. En-
dokrin aciller alan>ndaki çal>flmalar>n boyutlar> ve say>lar>
azd>r. Bu yüzden bu bölümdeki önerilerin birço¤u bilimsel
kan>ttan ziyade uzman görüflü dikkate al>narak sunulmufl-
tur.
M
Klinik Seyir
Miksödem komas> tedavi edilmemifl veya yetersiz tedavi
edilmifl hipotiroidismin son evresidir. Klinik görünüm ge-
nellikle artan derecede içe kapan>k, letarjik, uykuya meyilli
ve konfüze olan yafll> ve obez bir kad>nd>r. Prezentasyon ko-
ma ile beraber olan veya olmayan ciddi bir hipotiroidizm
durumudur (Miksödem komas> terimi bu nedenle yanl>fl
olabilir). Hastan>n öyküsü yetersiz olabilir, fakat ailesi has-
tan>n geçmiflte tiroid cerrahisi geçirdi¤ini veya radyoaktif
iyot tedavisi ald>¤>n> veya önceden tiroid hormon tedavisi
ald>¤>n> bildirebilir. Miksödem komas> s>kl>kla tiroid hor-
mon tedavisinin kesilmesi veya nadiren hipotiroidizmin ilk
bulgusu olarak görülebilir. Miksödem komas> bazen sereb-
rovasküler olay, miyokard enfarktüsü ya da pnömoni veya
idrar yolu enfeksiyonu gibi bir enfeksiyonla presipite olabi-
lir. Presipite eden di¤er faktörler gastrointestinal kanama,
akut travma, afl>r> hidrasyon veya sedatif, narkotik ya da po-
tent diüretik ilaç verilmesidir.
Tan>
Fizik muayene bulgular> spesifik de¤ildir. Hastada kuru ve
kaba cilt, k>s>k ses, ince saç ve kafllar, boyunda olas> bir skar,
yavafllam>fl refleks gevfleme zaman> ile birlikte semikomatöz
veya komatöz bir hal olabilir. Özellikle k>fl aylar>nda vücut
>s>s>n>n 24ºC'ye (75
o
F) kadar düflebildi¤i ciddi bir hipotermi
vard>r. Pnömoni, üriner sistem enfeksiyonu, ileus, anemi,
hipoglisemi veya nöbetler gibi presipite eden faktörlerin
varl>¤> aç>s>ndan dikkatli olmak gerekir. Efllik eden hipoter-
mi nedeniyle atefl maskelenebilir. S>kl>kla perikardiyal, plev-
ral veya peritoneal effüzyon mevcuttur. Ana laboratuar test-
leri düflük serbest tiroksin (ST
4
) ve yüksek tiroid stimüle
edici hormon (TSH)'dur. Serum TSH düzeyinin acil bir du-
rumda 1 saatte ölçülebildi¤ini göz önünde bulundurmak ge-
rekir. Ötiroid hasta sendromu varl>¤> veya glukokortikoid,
dopamin tedavisi nedeniyle TSH yüksekli¤i öngörülenden
daha düflük olabilir. ST
4
düflük ve TSH düflük normal ise
santral veya pitüiter hipotiroidizm düflünülmelidir. Pitüiter
yetmezlik; düflük serum kortizolü, kosintropin stimülasyon
testine bozulmufl yan>t ve/veya düflük folikül stimüle edici
hormon ve lüteinize edici hormon düzeyi ile do¤rulanabilir.
Pulmoner, renal, kardiyak ve merkezi sinir sisteminin duru-
munu de¤erlendirirken kan gazlar>n>, elektrolitleri, kreati-
763
Endokrin Aciller
24
B
Ö
L
Ü
M
David G. Gardner, MD
Çeviri: Dr. Umut Mousa
ACTH
ADH
APACHE
CT
DDAVP
DKA
FT4
GFR
Adrenokortikotropik hormon
Antidiüretik hormon (Vazopressin)
Akut fizyoloji ve kronik sa¤l>k
de¤erlendirmesi
Bilgisayarl> tomografi
1-deamino-8-D arjinin vazopressin
Diyabetik ketoasidoz
Serbest tiroksin
Glomerüler filtrasyon h>z>
IL
MRI
PTH
PTHrP
S
T3
TPP
TSH
Magnetik rezonans görüntüle
Paratiroid Hormon
Paratiroid hormone iliflkili pr
Uygunsuz ADH sendromu
Triiodotironin
Tirotoksik periyodik paralizi
Tiroid stimüle edici hormon