background image
reabsorbsiyonunu ve idrar konsantrasyonunu sa¤lamak için
memran içine ve d>fl>na h>zl> hareket etme kabiliyetine sa-
hiptir.
Vazopresinin bas>nç/volüm regülasyonu kan damarla-
r>ndaki V1 reseptörleri arac>l>¤> ile gerçekleflir. Bu reseptör-
ler düz kaslarda kontraksiyona sebep olarak kan bas>nc>n>
artt>r>rken sekonder olarak intravasküler hacmi azalt>rlar.
V2 reseptörler ayn> zamanda antihemofilik faktör ve von
Willebrand faktörü stimüle eder. Anterior hipofiz hücrele-
rinde ACTH'y> stimüle eden 3. tip (V3) reseptör de vard>r.
Bu bölümde bu reseptörlerin fonksiyonlar> üzerinde durul-
mayacakt>r.
Fizyolojik birçok durumda, osmolalite ve volüm de¤i-
fliklikleri uygun fizyolojik cevapta additif ya da sinerjik etki
eder. Örne¤in, birçok dehidratasyon vakas> solüt kayb>ndan
çok su kayb> ile sonuçlan>r. Bu, volüm azalmas>na ve osmo-
lalite art>fl>na yol açar ve bunlar beraberce su tutulmas>n>
sa¤layan susuzluk uyar>s>n> ve vazopresin salg>s>n> uyar>r.
Benzer olarak, fazla miktarda hipotonik s>v> al>m> plazma
volümünde art>fla ve osmolalitede azalmaya yol açar, bunla-
r>n her ikisi de plazma vazopresininde azalma ve dilüe idrar
at>l>m> ile sonuçlan>r. Osmolalite kontrol sistemi yal>n ve
basittir. S>v> al>m> ve metabolize edilen yiyeceklerden oluflan
su fazlal>¤> gereklidir. Bu su fazlal>¤>, plazma ozmolalitesin-
de küçük bir düflüflle birlikte vazopresinde küçük azalmayla
yol açar ve al>nan s>v>n>n at>lmas>na neden olur. Su al>m> vü-
cudun ihtiyac>n> karfl>layacak düzeyde olmaz ise plazma os-
molalitesi artar, s>v> kayb> azal>r ve konsantre idrar üretilir,
vücut s>v>s>n> yerine koymak için susama merkezi uyar>l>r ve
su içimi sa¤lan>r.
116
BÖLÜM 5 Arka Hipofiz (Nörohipofiz)
fiEK
Vazopresin sekresyonunun osmolarite art>fl> ya
da bas>nç ya da volüm azalmas>na yan>t> (Redrawn izniyle,
Robertson GL, Berl T. Water metabolism. In: Brenner BM, Rec-
tor FC, Jr, eds. The Kidney. vol. 1. 3rd ed. Philadelphia, PA:
WB Saunders; 1986: 385.)
fiEK
Plazma ozmolaritesi (pOsm; mOsm/kg H
2
O),
plazma vazopresini (PAVP; pg/ml), idrar ozmolaritesi (uOsm;
mOsm/kg H
2
O) ve idrar volümü (L/d) aras>ndaki normal fizyo-
lojik iliflki. (A) Ozmolaritedeki de¤ifliklikler lineer vazopresin
de¤iflikliklerini uyar>r, normal fizyolojik s>n>rda ozmolarite
0,5-5 pg/mL vazopresin düzeyine neden olur. (B) Fizyolojik s>-
n>rlardaki vazopresin idrar ozmolaritesinde lineer de¤ifliklik-
ler oluflturur. Vazopresinin 5-6 pg/mL üzerindeki de¤erlerin-
de böbre¤in iç medullas> tarf>ndan belirlenen idrar ozmolari-
tesi maksimumdad>r. (C) Sabit bir ozmolar yük varl>¤>nda vo-
lümün idrar ozmolaritesi ile iliflkisi logaritmiktir. Verilen oz-
molar yükü idrar ozmolaritesinde atmak için gerekli idrar vo-
lümü (B). (C)'de gösterilmifltir. Calculated from formulas in
Robertson GL, Shelton RL, Athar S. The osmoregulation of va-
sopressin. Kidney Int. 1976;10:25-37) (Copyright 2003, A.G.
Robinson, University of California at Los Angeles).
Plazma vazopresin (pg/mL)
Osmolarite
De¤iflim yüzdesi
(Osmolarite)
(Bas>nç ya da
volum)
Hacim
Bas>nç
Susama
PAVP
PVAP
pOsm
uOsm
U Volüm/24 h
PVAP
uosm