background image
(cut-points) belirleyen gruplar>n yap>s>, uygun olmal> ve ta-
n>sal testlerin tüm raporlar>nda belirtilmelidir. Kesim nok-
tas> için seçilen de¤er, hem duyarl>l>¤> hem de özgüllü¤ü et-
kiler. Tan>sal bir test üzerine yaz>lm>fl bir raporu de¤erlendi-
rirken klinik alanda uzmanlaflm>fl bir hekime yard>mc> ol-
mak ad>na bir dizi soru öne sürülmüfltür (Tablo 3-1).
Gecelik deksametazon supresyon testi Cushing sendro-
munun tan>s>nda tarama testi olarak yayg>n flekilde kullan>-
l>r ve bunun kullan>m>, tan>sal testlerdeki baz> konular> or-
taya koyar. fiekil 3-3'te gösterildi¤i gibi çok say>da çal>flma-
n>n sonuçlar>n>n birlefltirilmesi %98.1 oran>nda duyarl>l>k
ve %98.9 oran>nda özgüllük de¤erlerini vermifltir. Ancak,
bireysel çal>flmalarda bu oranlar duyarl>l>kta %83 ile %100,
özgüllük de ise %77 ile %100 de¤erleri aras>nda de¤ifliklik
göstermektedir. Bununla birlikte, testlerde farkl> kortizol
analizleri, deksametazon dozlar> ve pozitif test kriterleri kul-
lan>lm>flt>r. Bir araya getirilen bu verilerden sonuç ç>kar>rken
dikkatli olunmal>d>r. Bir çal>flma örne¤inden elde edilen bir
test duyarl>l>¤>n> ve özgüllü¤ünü farkl> bir grup üzerinde uy-
gularken teste en uygun s>n>r>n belirlendi¤i zamanda kullan>-
lan yöntemlerden sap>lamaz (örne¤in deksametazon dozu,
kortizol analizi türü, deksametazon uygulama zamanlamas>
ve kortizol analizi) ayr>ca çal>flman>n yürütüldü¤ü örnekler ile
uygulaman>n yap>laca¤> yeni grup benzerlik göstermelidir. Bu
sonraki ön koflulun yerine getirilmesi için üzerinde çal>fl>lan
örnekler, hastal>k tafl>yan bireylerin çeflitlili¤ini aç>klamal>d>r.
Bu durum; hastal>k tafl>yan deneklerin en elde edilebilir alt>n
standartlar kullan>larak (söz konusu testten ba¤>ms>z olarak)
tan>mlanmas>n> ve güvenilir ölçüm de¤erlerinin elde edilebil-
mesi için hastal>k tafl>yan kiflilerden (hafif dereceden ciddi bo-
yutlu hastal>klara kadar, farkl> hastal>k etyolojleri ve bunun
yan> s>ra da yafl, cinsiyet ve >rk gibi faktörler) genifl bir kesit
yüzeyi oluflturulmas>n> gerektirir. Referans olarak kabul edi-
len hastal>k tafl>mayan deneklerin özellikleri de ayn> derecede
önemlidir. Gecelik 1 mg. deksametazon dozunun mükem-
mel, ancak %100'den az bir duyarl>l>k gösterdi¤ine inan>lsa da
özgüllükle ilgili ciddi sorunlarla karfl>lafl>lmaktad>r ve hatal>
pozitif sonuçlar da t>bbi, cerrahi ve psikiyatrik durumlar>n ya-
n> s>ra çok çeflitli ilaçlarla da tan>mlanmaktad>r.
Bir testin performans>n> ölçmenin bir di¤er yolu da ta-
n>sal do¤ruluktur. Bu sonuç ayn> zamanda 2 x 2 tablosun-
dan da ç>kart>labilir. Tan>sal do¤ruluk hastal>k tafl>yan ve ta-
fl>mayan kiflileri do¤ru olarak tespit edebilme yetene¤i ola-
rak tan>mlanabilir.
(TP+TN)
(TP+TN+FP+FN)
Crapo'nun bileflik verilerine göre, gecede 1 mg deksameta-
zon supresyon testinden elde edilen tan>sal do¤ruluk %98.7
olarak hesaplan>r. Üzerinde çal>fl>lan deneklerin özelliklerine
ek olarak örneklere dahil edilen deneklerin say>s> da testin
do¤rulu¤unu de¤erlendirmek aç>s>ndan önemlidir. Bir çal>fl-
mada belirlenen her ifllem özelli¤ine güven aral>¤> (Confi-
dence interval-CI)
da dahil edilmelidir. Güven aral>¤>, güven
derecesini (genellikle %90, %95 veya %99) belirten örnek-
lem büyüklü¤ü ve standart hatadan hesaplanan de¤erler ara-
l>¤>d>r ve bilinmeyen gerçek duyarl>l>k ve özgüllük bu de¤er-
ler aras>nda yer al>r. Güven aral>¤> bir tahmini hesab>n do¤-
rulu¤unun ölçümüdür. Güven aral>¤>n>n alt ve üst de¤erleri
iki faktöre dayanmaktad>r: (1) gözlem say>s> (2) veri da¤>l>m>
(yayg>n olarak standart sapma olarak hesaplan>r). Gözlem
say>s> ne kadar az olursa güven aral>¤> de¤erlerinin alt ve üst
s>n>rlar> o kadar genifl olur. Standart sapma ne kadar fazlay-
sa güven aral>¤>n>n alt ve üst s>n>rlar> o kadar genifl olur.
Verilerin elde edildi¤i örneklere dayanan ifllem özellikle-
riyle ilgili k>s>tlamalara ek olarak, duyarl>l>k ve özgüllük de
birbirinden ba¤>ms>z de¤ildir. Pozitif ve negatif test sonuç-
49
BÖLÜM 3 Kan>ta Dayal> Endokrinoloji ve Klinik Epidemiyoloji
fiEK
Normal alt ve üst eflik aral>¤> ile tan>sal testlerin
tan>mlanmas>. En üstteki grafik Gaussian (normal) test
de¤erlerinin kifliler üzerindeki da¤>l>m>n> gösterir. Ortadaki
grafikte ideal bir testte elde edilen bulgular> tan>mlayan iki
e¤riyi göstermektedir. Bu durumda; normal deneklerle
hastal>k tafl>yan deneklerin sonuçlar> aras>nda bir örtüflme
bulunmamaktad>r (örne¤in; hatal> pozitif sonuçlar ve hatal>
negatif sonuçlar bulunmamaktad>r). En alttaki grafik ise
idealden daha düflük özelliklere sahip bir testin sonuçlar>n>
gösterir. Verilen s>n>r>n üzerindeki test de¤erleri tafl>yan
normal denekler "anormal" sonuçlar (örne¤in; hatal> pozitif
de¤erler) tafl>rlar ancak hastal>k tafl>yan baz> denekler ise
s>n>r>n alt>nda de¤erler taffl>rlar (örne¤in; normal veya hatal>
negatif de¤erler).
Normal flah>slar
Test de¤eri
Yanl>fl pozitif veya negatif yok
Test de¤eri
Test de¤eri
Normal
flah>slar
Normal
flah>slar
Yanl>fl
negatifler
Yanl>fl
pozitifler
Hastal>kl>
flah>slar
Hastal>kl>
flah>slar
Kiflilerin say>s>
Kiflilerin say>s>
Kiflilerin say>s>
Tan>sal do¤ruluk