dere. Hun statuut is onbepaald tussen
kind en volwassene, ze gedragen zich an-
ders maar zijn ook het slachtoffer van een
aantal vooroordelen (1). Bij hun behande-
ling spelen kwesties zoals intimiteit, de
plaats van de ouders, vertrouwelijkheid en
autonomie een rol. Toch komen ze regel-
matig in onze praktijk, of dat nu uit eigen
beweging gebeurt of onder druk van hun
ouders. Ze hebben ook hun eigen verwach-
tingen, maar die drukken ze niet altijd uit.
Het probleem voor de arts is dus niet om
contact te krijgen met de adolescent, maar
eerder om te weten wat hem precies be-
zighoudt. Soms is het wenselijk dat hij zijn
eetgewoonten verandert, maar dat zal niet
lukken als we hem alleen maar uitleggen
wat hij moet doen. Het is dus belangrijk
dat we deze scharnierperiode in het leven
goed leren kennen. De notie `uitgebreide
medische benadering' die wordt ontwikkeld
in de adolescentengeneeskunde (2) en de
fundamenten van het `motivatiegesprek'
(3) kunnen ons daarbij helpen.
precies?
melijke, psychische en sociofamiliale ont-
wikkeling in een stroomversnelling terecht.
Adolescenten moeten zich daardoor voort-
durend aanpassen aan onbekende situaties.
De puberteit luidt het begin in van een aan-
groei van de kinderjaren (ongeveer 5cm
en 2,5kg per jaar) wordt doorbroken. Het
verloop, het tempo en de beginleeftijd van
de puberteit zijn soms heel verschillend. In
95% van de gevallen veranderen meisjes
tussen hun 8,5 en 13 jaar en jongens tussen
hun 9 en 14 jaar (4). Wat die veranderingen
veroorzaakt is nog onbekend, maar geneti-
sche aanleg speelt waarschijnlijk een gro-
tere rol dan voeding en gewicht. Het tempo
waarop de veranderingen zich voltrekken,
verschilt van adolescent tot adolescent. We
moeten in deze periode daarom rekening
houden met twee elementen die soms vol-
ledig los staan van elkaar: de chronologi-
sche leeftijd en de ontwikkelingsleeftijd.
Een scholier uit het lager middelbaar die
er `volwassen' uitziet omdat hij al verder
geven dat hij ouder is dan een student uit
het hoger middelbaar bij wie de puberteit
later begonnen is.
In het begin van de puberteit worden de
gonaden gestimuleerd door de verhoogde
pulsatiele afgifte van de hypothalamische
en hypofysaire hormonen. Bij meisjes ont-
wikkelen de borsten zich doordat de eier-
stokken oestrogenen aanmaken. Bij jongens
doet de ontwikkeling van de zaadleiders de
teelballen groeien. Een arts kan dat zien,
maar de adolescent zelf is er zich vaak niet
eens van bewust. Meisjes groeien spectacu-
lair snel in het eerste jaar van hun puberteit,
bij jongens gebeurt dat veel later. In totaal
verwerven adolescenten meer dan 15%
van hun lichaamslengte (dwz 20 à 25cm
voor meisjes en 25 à 28cm voor jongens)
ontwikkeling in een stroomversnelling terecht. De puberteit gaat gepaard
verloop kent. De lichaamsbouw ontwikkelt zich, de houding verandert en de
botmassa neemt aanzienlijk toe. Vooral om fysiologische redenen veranderen ook
de eetgewoonten. Daarnaast kan voeding worden gebruikt als een hulpmiddel
om sociale banden aan te knopen en meer autonomie te kweken ten aanzien
van de familiale en sociale normen. Soms moeten we adolescenten helpen om
gezonder te gaan eten en leven. Door de adolescent eerlijk te vertellen wat
de bedoeling is en blijk te geven van empathie en welwillendheid, kunnen we
hem helpen om zijn vermogen aan te spreken om dingen te veranderen. We
moeten zijn ambivalentie erkennen en hem begeleiden bij zijn besluit om zijn
gedrag te veranderen. Dat betekent: niet te streng zijn en rekening houden met
een element dat op deze leeftijd essentieel is, namelijk de tijd die ervoor zal
zorgen dat het probleem weer overwaait.