performantie te bereiken. Herstel zou bij-
voorbeeld bevorderd kunnen worden door
het interhemisferisch evenwicht tussen
de gezonde en de beschadigde hemisfeer
te normaliseren (17). In lijn met dit idee
suggereren studies bij CVA-patiënten dat
het herstel positief kan worden beïnvloed
door transcraniële magnetische stimulatie
(TMS), om maladaptieve corticale plasti-
citeit te onderdrukken en adaptieve cor-
ticale activiteit te verbeteren. TMS van de
contralesionele hemisfeer bij neglectpati-
enten kan bijvoorbeeld het aantal fouten
op een lijnbisectietaak verminderen (28).
Patiënten met Broca-afasie scoren beter
in een benoemingstaak na TMS van het
rechterbrocagebied (29). Deze effecten
kunnen lang duren, tot zelfs twee jaar na
TMS. Andere studies tonen aan dat meer-
dere sessies van ipsilesionele TMS op mo-
torregio's kan leiden tot verbeteringen in
de motorfunctie tot drie maanden na de
interventie(26). Sommige studies vertonen
echter geen langetermijneffecten wanneer
TMS wordt toegepast op chronische CVA-
patiënten (30), wat erop wijst dat TMS
voornamelijk van nut kan zijn in de acute
fase na de hersenschade.
dinaal bij patiënten te meten, kunnen we
nagaan of rehabilitatieprotocollen het her-
stel bevorderen door het onevenwicht in
de hersennetwerken te normaliseren, meer
bepaald door alternatieve verbindingen
te creëren waarbij neuropsychologische
functies kunnen worden uitgevoerd door
compensatorische strategieën. Deze stu-
dies kunnen niet enkel de technologische
analyse van het herstel bevorderen, maar
kunnen ook helpen om rehabilitatieproto-
collen uit te werken voor individuele pati-
enten op basis van informatie afgeleid van
functionele connectiviteitsmaten.
drag na focale hersenschade moeten niet
enkel gezien worden als louter het resultaat
van lokale weefselschade, maar implice-
ren vaak wijdverspreide veranderingen in
de fysiologische status van de netwerken
die direct of indirect met het beschadigde
nectiviteitsstudies hebben dan ook een
bijdrage geleverd in het blootleggen van
veranderingen in intrinsieke corticale acti-
viteit na een hersenletsel, en tot de rol van
deze veranderingen in het verklaren van
gedragsstoornissen. Nieuwe studies kunnen
zich richten op de vraag of de veranderin-
gen in functionele connectiviteit gebruikt
kunnen worden om het herstel over tijd te
traceren, of om de kans op partieel of vol-
ledig herstel te voorspellen. Longitudinale
gegevens over structurele en functionele
connectiviteit kunnen op lange termijn ook
een rol gaan spelen in het optimaliseren van
geïndividualiseerde revalidatieprotocollen.
1.
activity observed with functional magnetic resonance
imaging. Nat Rev Neurosci 2007;8:700-11.
PA, Moritz CH, Quigley MA, Meyerand ME. Frequencies
contributing to functional connectivity in the cerebral
cortex in «resting-state» data. AJNR Am J Neuroradiol
2001;22:1326-33.
tions into resting-state connectivity using independent
component analysis. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci
2005;360:1001-13.
Stam CJ, Smith SM, Beckmann CF. Consistent resting-
state networks across healthy subjects. Proc Natl Acad
Sci U S A 2006;103:13848-53.
Brain Connect 2011;1:13-36.
CE, Filippini N, Watkins KE, Toro R, Laird AR, Beckmann
CF. Correspondence of the brain's functional architecture
during activation and rest. Proc Natl Acad Sci U S A
2009;106:13040-5.
chle ME. The human brain is intrinsically organized into
dynamic, anticorrelated functional networks. Proc Natl
Acad Sci U S A 2005;102:9673-8.
normal and injured brain. Neuroscientist 2012.
SW, Buckner RL. Intrinsic functional connectivity as a
tool for human connectomics: theory, properties, and
optimization. J Neurophysiol 2010;103:297-321.
Skudlarska BA, Pearlson G. Measuring brain connectivity:
diffusion tensor imaging validates resting state temporal
correlations. Neuroimage 2008;43:554-61.
state functional connectivity reflects structural connectivity
in the default mode network. Cereb Cortex 2009;19:72-8.
JP, Meuli R, Hagmann P. Predicting human resting-state
functional connectivity from structural connectivity. Proc
Natl Acad Sci U S A 2009;106:2035-40.
taneous activity accounts for trial-to-trial variability in
human evoked brain responses. Nat Neurosci 2006;9:23-5.
Corbetta M. Learning sculpts the spontaneous activity
of the resting human brain. Proc Natl Acad Sci U S A
2009;106:17558-63.
mani GL, Corbetta M. Individual variability in functional
connectivity predicts performance of a perceptual task.
Proc Natl Acad Sci U S A 2012;109:3516-21.
J Neurol Sci 1998;25:5-12.
recovery. Dev Psychobiol 2012;54:239-53.
Murphy K, Cooper O, Metter EJ. Subcortical aphasia and
neglect in acute stroke: the role of cortical hypoperfu-
sion. Brain 2002;125:1094-104.
A crossing (or kissing) variant of a subcortical disconnec-
tion syndrome? Neuroscientist 2011;17:633-44.
focal damage to the central nervous system. Arch Phys
Med Rehabil 2006;87(Suppl 2):S30-S35.
Wang X, Buckner RL, Li K. Focal pontine lesions pro-
vide evidence that intrinsic functional connectivity
reflects polysynaptic anatomical pathways. J Neurosci
2011;31:15065-71.
Vandenberghe R. Lesion evidence for the critical role of
the intraparietal sulcus in spatial attention. Brain 2011
June;134:1694-709.
Corbetta M. Breakdown of functional connectivity in
frontoparietal networks underlies behavioral deficits in
spatial neglect. Neuron 2007;53:905-18.
relation to motor performance and recovery after stroke.
Front Syst Neurosci 2011;5:8.
O. Modeling the impact of lesions in the human brain.
PLoS Comput Biol 2009;5:e1000408.
motor recovery after stroke using transcranial magnetic
stimulation. Restor Neurol Neurosci 2011;29:395-409.
after stroke: new insights from neuroimaging with con-
nectivity approaches. Brain 2022;134:1264-76.
Fierro B. rTMS of the unaffected hemisphere transiently
reduces contralesional visuospatial hemineglect. Neuro-
logy 2001;57:1338-40.
S, Pascual-Leone A. Transcranial magnetic stimulation
and aphasia rehabilitation. Arch Phys Med Rehabil
2012;93(Suppl):S26-S34.
R, Vandenbos M, Hammerbeck U, Barratt K, Gillini C,
Musumeci G, Boudrias MH, Cloud GC, Ball J, Marsden JF,
Ward NS, Di L, V, Greenwood RG, Rothwell JC. Theta burst
stimulation in the rehabilitation of the upper limb: a se-
mirandomized, placebo-controlled trial in chronic stroke
patients. Neurorehabil Neural Repair 2012;26:976-87.