background image
Bloedvaten, Hart, Longen
n
Vol 18
n
Nr 8
n
2013
35
pillen. Sommige van deze producten bevat-
ten naast cafeïne ook extracten van guaraná
(Paullinia cupana), een Zuid-Amerikaanse
plant die cafeïne bevat (10). Door de hoge
concentraties aan cafeïne in sommige sup-
plementen lagen deze dan ook vaak aan de
basis van positieve dopingtesten.
Verschillende studies in het verleden heb-
ben aangetoond dat er bij dosissen tus-
sen de 3 en 6mg/kg lichaamsgewicht een
toename is in het prestatiebevorderend
effect (11, 12). De urinaireconcentraties
gerelateerd aan de inname van deze dosis-
sen kunnen niet onderscheiden worden van
het sociaal gebruik van cafeïne. Daarom
werd cafeïne verwijderd van de verboden
lijst vanaf 1 januari 2004. Om het effect
van het verwijderen te bestuderen werden
door het dopingcontrolelaboratorium van
de Universiteit Gent de urinaire cafeïnecon-
centraties gemonitord tot januari 2005. Het
resultaat van de studie toonde aan dat de
gemiddelde concentratie in urine 1,12µg/ml
bedroeg na de verwijdering tegen 1,1µg/ml
voor de verwijdering van de lijst (13). Er kon
besloten worden dat er geen toename was
na de verwijdering van de lijst. Niettemin
is WADA op zijn hoede en wordt cafeïne
verder gemonitord (vide supra).
Een van de oudste en meet bekende pre-
paraten is Ephedra of ook Ma Huang ge-
naamd (Ephedra sinica). Deze plant bevat
zes efedrinealkaloïden waarvan efedrine en
pseudo-efedrine de voornaamste zijn (14).
Plantenextracten voor delen van Ephedra
sinica
aangeprezen worden, worden nog
steeds gepromoot voor hun prestatiebe-
vorderend effect en gewichtsreducerende
eigenschappen. Pseudo-efedrine wordt het
vaakst gebruikt voor de behandeling van
sinusitis en rinitis. Om het therapeutische
gebruik in lage dosissen toe te laten was
er een drempelwaarde van 25µg/ml van
toepassing in de periode voor 2004. Door
de verwantschap met amfetamine zijn heel
wat studies verschenen over het prestatie-
bevorderend effect (15-18).
De meeste studies onderzochten het
effect van therapeutische dosissen en er
werd meestal besloten dat er geen signi-
ficante verbetering van de prestaties was.
Daarom werd pseudo-efedrine begin 2004
verwijderd van de lijst. In tegenstelling tot
cafeïne werd er in de periode na verwij-
dering van de lijst wel een significante
toename in misbruik waargenomen. Het
dopingcontrolelaboratorium van Polen zag
het aantal stalen waarin pseudo-efedrine
werd gedetecteerd stijgen van 1,07 procent
in de periode 2001-2003 tot 1,61 procent
in de periode 2004-2007. Dit zou tot een
verdubbeling van het aantal positieve geval-
len leiden, indien de regelgeving van voor
2004 toegepast zou worden (19). Analyse
van 116 IC-stalen in het dopingcontrole-
laboratorium van de Universiteit Gent in
de periode 2007 en 2008 toonde aan dat
66 procent van deze stalen positief zou zijn
(20). Dit komt overeen met 1,4 procent van
alle geteste stalen. In de periode 2001-2003
bevatte slechts 0,18 procent van alle stalen
een concentratie hoger dan 25µg/ml. Finaal
werd pseudo-efedrine opnieuw aan de lijst
toegevoegd en dit sinds januari 2010.
Zoals reeds eerder vermeld is 4-methyl-
2-hexaanamine verantwoordelijk voor 39,4
procent van de positieve stimulantiagevallen
(Tabel 2). De reden dat deze component in
de verboden lijst terechtgekomen is, berust
op een analytisch toeval. Sinds januari 2007
is tuaminoheptaan (1-methyl-hexylamine)
Substantie
Frequentie
%
4-Methyl-2-hexaneamine
283
39,4%
Amfetamine
133
18,5%
Methylfenidaat
59
8,2%
Cocaïne
40
5,6%
Efedrine
33
4,6%
Fentermine
32
4,5%
d-Methamfetamine
29
4,0%
Tuaminoheptane
16
2,2%
Sibutramine
14
1,9%
Oxilofrine
14
1,9%
Mefentermine
10
1,4%
Pseudo-efedrine
9
1,3%
Heptaminol
7
1,0%
4-fenylpiracetam
7
1,0%
Cathine
5
0,7%
Modafinil
4
0,6%
Isomethepteen
3
0,4%
d-Amfetamine
2
0,3%
Nikethamide
2
0,3%
beta-methylethylamine
2
0,3%
Etamivan
2
0,3%
Methyleendioxymethamfetamine
1
0,1%
l-metamfetamine
1
0,1%
Bromantane
1
0,1%
Methamfetamine
1
0,1%
Di-ethylpropion
1
0,1%
Clobenzorex
1
0,1%
Fenetylline
1
0,1%
Fenmetrazine
1
0,1%
Fendimetrazine
1
0,1%
Fenpromethamine
1
0,1%
Prenylamine
1
0,1%
Strychnine
1
0,1%
Totaal
718
Tabel 3: Substanties gedetecteerd binnen de klasse van de stimulantia in 2011 in
geaccrediteerde dopingcontrolelaboratoria (29).