BÖLÜM 1 Hücresel Adaptasyonlar, Hücre Zedelenmesi ve Hücre Ölümü Çeviri: Dr. Gaye Güler Tezel, Dr. Ifl›l Y›ld›z G‹R‹fi (s. 4) Patoloji, insan hastal›klar›n›n yap›sal ve fonksiyonel nedenlerinin araflt›r›lmas›d›r. Patolojinin özünü oluflturan hastal›k sürecinin dört yönü flunlard›r: • • • • Hastal›¤›n nedeni (etiyoloji) Hastal›k gelifliminin mekanizmas› (lar›) (patogenez) Hastal›k taraf›ndan hücreler veya dokularda oluflturulan yap›sal de¤ifliklikler (morfolojik de¤ifliklik) Morfolojik de¤iflikliklerin fonksiyonel sonuçlar› (klinik önem) GENEL BAKIfi (s. 4) Normal hücre fonksiyonu fizyolojik gereksinimler ile hücre yap›s› ve metabolik kapasitesinin s›n›rlamalar› aras›nda denge gerektirir ki sonuç kararl› durum veya homeostasis’dir. Hücreler hafif fliddetteki streslere yan›t olarak kararl› durumlar›n› korumak için fonksiyonel durumlar›n› de¤ifltirebilirler. Daha yo¤un fizyolojik stresler veya olumsuz patolojik uyaranlar (zedelenme), (i) adaptasyon, (ii) geri dönüfllü zedelenme, veya (iii) geri dönüflsüz zedelenme ve hücre ölümü ile sonuçlan›r (Tablo 1-1). Bu yan›tlar bir bütün halinde hücre yap› ve fonksiyonunun progresif (ilerleyici) bozuklu¤u olarak kabul edilebilir. • Adaptasyon, fizyolojik veya patolojik uyaranlar, hücreyi de¤ifltiren bununla birlikte ekzojen uyaranlara karfl› hücrenin canl›l›¤›n› koruyan, yeni bir durum oluflturdu¤unda ortaya ç›kar. Bu de¤ifliklikler, Hiperplazi (artm›fl hücre say›s›, s. 6) Hipertrofi (artm›fl hücre kitlesi, s. 7) Atrofi (azalm›fl hücre kitlesi, s. 9) Metaplazi (olgun bir hücre tipinin bir di¤erine dönüflümü, s. 10)’yi kapsar. 3